Voor Europese begrippen is 75 miljoen dollar een zakcent, maar voor Van Ardenne betekent het binnenhalen van het bedrag een symbolische overwinning. Na een informele ontmoeting met haar Europese collega’s in het Limburgse kasteel Sint Gerlach kon ze woensdag bekendmaken dat het gat in de begroting van het Bevolkingsfonds van de VN, het UNFPA, voor 2004 is gedicht.

Het tekort is veroorzaakt door het Amerikaanse Congres, dat de jaarlijkse donatie aan het VN-fonds heeft stopgezet omdat het UNFPA condoomgebruik propageert en daarmee vrije seks zou aanmoedigen. Ook heeft het Congres onoverkomelijke problemen met de steun aan abortusklinieken in ontwikkelingslanden. Van Ardenne heeft het Nederlandse voorzitterschap van de EU benut om bij haar Europese collega’s compensatie voor het wegvallen van de Amerikaanse bijdrage te regelen. Dat is haar dus gelukt.

De Amerikanen zijn niet de enigen die in de ogen van Van Ardenne en haar medestanders de zogeheten Caïro-agenda verzieken. In 1994 kwamen de VN-lidstaten op de Wereldbevolkingsconferentie in de Egyptische hoofdstad overeen dat vrouwen voortaan het recht hebben om zelf te beslissen of en met wie ze seksueel contact willen en zelf gaan over het aantal kinderen dat ze voortbrengen.

Tien jaar later blijkt de praktijk nog steeds erg weerbarstig. Volgens de scheidende eurocommissaris Poul Nielson is dat vooral de schuld van religieuze leiders, omdat zij weigeren mee te werken aan de verspreiding van condooms en aan meer rechten voor vrouwen. Nielson had het woensdag na het overleg in Sint Gerlach zelfs over „de extremisten van het Vaticaan.”

Wat vindt Van Ardenne, zelf belijdend lid van de rooms-katholieke kerk, van zo’n kwalificatie? „Het zijn de woorden van Nielson, niet de mijne”, reageert ze. Vervolgt: „Het is wel zo dat wij overal op conservatieve krachten stuiten die de Caïro-agenda blokkeren. Dat is heel kwalijk.”

Die conservatieve krachten treft ze onder andere aan in de nieuwe lidstaten van de EU. Ze zegt haar collega’s uit die landen onlangs te hebben uitgenodigd voor een bezoek aan Uganda, waar president Museveni een succesvolle campagne tegen aids heeft georganiseerd. „Daar konden de collega’s met eigen ogen zien hoe noodzakelijk het is om het condoom op te nemen in de programma’s.”

Museveni is toch juist iemand die de moed heeft om onthouding aan te moedigen?
„Dat klopt en ik ben dat met hem eens. Ik ben ook erg voor onthouding en voor het op een respectvolle manier met elkaar omgaan van mannen met vrouwen. Maar Ugandese mannen zijn niet anders dan andere mannen. Zonder condooms lukt het niet.”

Maar al die scheepsladingen met condooms hebben Afrika toch niet veel verder gebracht?
Venijnig: „In Afrika heeft gemiddeld iedere man de beschikking over drie condooms per jaar.” Ze lacht: „Dat vind ik te weinig.”

Ook zwangerschapsafbreking acht ze in het Afrikaanse kader gewettigd. „Ik was pas in Ethiopië en heb daar meisjes ontmoet van 14 jaar die voor de derde keer zwanger waren. Die zijn inwendig helemaal kapot. Misbruikt, verkracht. Zulke vrouwen moeten we leren voor zichzelf op te komen en ook de mogelijkheid bieden hun ongewenste zwangerschap af te laten breken.”