De NBV in processie van Laurenskerk naar De Doelen
ROTTERDAM - Onder luid applaus van de aanwezigen in de Rotterdamse Doelen komt koningin Beatrix naar voren. Ze neemt het eerste exemplaar van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) in ontvangst. De vorstin opent het boek en leest, als eerste Nederlander, voor uit de bijbelvertaling waaraan tien jaar is gewerkt. Genesis 1:1-10. Opnieuw applaus. „Met deze lezing van Hare Majesteit is de Nieuwe Bijbelvertaling als het ware ten doop gehouden”, zegt Philip Freriks, de presentator van de bijeenkomst.
De officiële presentatie van de NBV, woensdag, werd groots aangepakt. Een dankdienst in de Grote of Sint-Laurenskerk; vervolgens een meer cultureel getinte bijeenkomst in congrescentrum De Doelen.„Voor een groot feest zijn we hier bij elkaar. Daarom hebben we Gods zegen nodig”, zegt NBG-directeur Haaije Feenstra in de kerk. Alle 1800 zitplaatsen zijn bezet: ’gewone’ leden van het Nederlands Bijbelgenootschap, maar ook veel kerkelijke vertegenwoordigers. Uit alle richtingen, van Gereformeerde Bond, Christelijke Gereformeerde Kerken, Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, tot aan rooms-katholieke vertegenwoordigers zoals kardinaal Simonis, en Joden, zoals rabbijn Soetendorp. En natuurlijk alle vertalers en supervisoren, vaak met hun partner.
Na een parabel van verhalenverteller Kees van der Zwaard, dragen kinderen de NBV naar voren, naar het podium met bloemen en manden vol graankorrels. Op het liturgieformulier staat ”De Zaaier” van Vincent van Gogh afgebeeld. Koorleden van het Stellenbosch Libertas Choir uit Zuid-Afrika nemen al zingend plaats op het podium. Het Gloria klinkt uit volle borst, achter het orgel zit Martin Zonnenberg.
„Ons werk met hart en ziel gedaan, wij bieden het U aan”, bidt Marjet de Jong van de Katholieke Bijbelstichting. „Gij weet van de vreugde, moeite en liefde die ons ten diepste dreef.” Schriftlezingen uit Lucas 8, 1 Petrus 1 en Jesaja 55 volgen. „Zoek de HEER nu hij zich laat vinden, roep hem terwijl hij nabij is”, klinkt het in de NBV-versie van Jesaja 55:6. „Want zo hoog als de hemel is boven de aarde, zo ver gaan mijn wegen jullie wegen te boven, en mijn plannen jullie plannen.” Lucas 8:8 luidt: „Wie oren heeft om te horen, moet goed luisteren.”
NBG-voorzitter dr. G. H. van de Graaf houdt een overdenking. „We danken God uit de grond van ons hart dat de nieuwe bijbelvertaling voltooid mocht worden.” Het Woord is zaad en in zaad schuilt kiemkracht tot nieuw leven. „Het Woord van God is een wonder en dat is te horen in de Bijbel. De Nieuwe Bijbelvertaling is gemaakt in het geloof dat de Heilige Geest ook in hedendaags en verstaanbaar Nederlands kan spreken.”
Kan van het zaad iets terechtkomen? „Er kómt iets van terecht, heel veel zelfs. Jezus spreekt van een honderdvoudige vrucht. God Zélf maakt het zaad van Zijn Woord productief en werkzaam. Jezus is de Zaaier. Door het horen van het Woord worden de zaaiers ook zelf zaad. Dat is een wonder, want uit zichzelf draagt de mens de dood in zich. Maar nu mogen we leven ontvangen dat liefde is. Ieder mens heeft het recht om dit geweldige nieuws te horen en te gehoorzamen. Jezus is het Licht der wereld. Ons rest alleen om dit licht in alle liefde in de wereld uit te dragen.”
Kinderen geven het licht van het Woord door aan kardinaal Simonis en PKN-scriba dr. B. Plaisier, die als eersten een kaars aansteken. Hun voorbeeld wordt gevolgd door tal van andere kerkelijke vertegenwoordigers. De christelijke gereformeerden ontbreken hierbij, zegt Feenstra tijdens een persconferentie na afloop, omdat deze symbolische daad in dit stadium van verkenning „een stap te ver” is. „Maar het feit dat er nu al een studiedeputaatschap komt, stemt mij zeer hoopvol.”
Aan het einde van de viering volgt de zegen over de NBV, een zegen om een „nieuwe verbondenheid” te brengen, „richtinggevend voor het handelen in kerk en samenleving.” In processie dragen de kinderen de NBV de kerk uit, richting De Doelen.
In het congrescentrum overheerst duidelijk de cultuur. Artiesten spreken de zaal via een videoscherm toe en vertellen over hun band met de Bijbel. Er is geen verhaal in de literatuur dat niet verbonden is met de Grieken, Shakespeare of de Bijbel, zegt toneelspeler Victor Löw. Schrijfster Nelleke Noordervliet gebruikt de Bijbel zo nu en dan om zich in te leven in literaire thema’s. „Het boek Prediker en dan pal daarna Hooglied -geloof ik-, dat is zo prachtig. Zo is het leven.” Sommige kinderen blijken wel heel vrij met de Bijbel om te gaan. Nee, ik geloof niet alles, zegt een meisje, ook niet alle wonderen. „Je gebruikt wat je ervan kunt gebruiken. Ik doe gewoon zelf wat ik denk.” Priester-dichter Huub Oosterhuis kan niet nalaten om uit zijn „eigen voorlopige vertaling” iets te lezen uit Deuteronium over de vreemdeling.
Het orkest Holland Symfonia is ingehuurd om enkele stukken van Händel te spelen en een aantal zangers en zangeressen te begeleiden. Zoals Miranda van Kralingen, die het Ave Maria uit Othello van Verdi zingt. „Bid voor ons, nu en in het uur van onze dood, Ave Maria, in het uur van onze dood”, klinkt het in het Italiaans. Eigentijdse muziek, zoals het lied ”I don’t know how to love him”, Maria Magdalena uit de musical Jesus Christ Superstar, ontbreekt evenmin.
Aan het slot van de bijeenkomst mag koningin Beatrix, als eerste Nederlander, officieel uit de NBV voorlezen. Tot nu toe kwam alleen de oude Statenvertaling aan bod. De vorstin leest Genesis 1, de eerste tien verzen. Is het onzekerheid dat ze in plaats van ”oervloed” (Gen. 1:2), ”overvloed” leest? Maar de Koningin leest tenminste voor het hele volk de Bijbel, zegt iemand na afloop. „Dat is toch uniek.”
Tijdens de receptie zijn alle bekende mensen uit kerk, samenleving en politiek met elkaar aan de praat. De nieuwtestamenticus prof. Gie Vleugels uit Heverlee geeft aan het een schrijnend tekort in De Doelen te hebben gevonden dat het „gelóvig lezen” van de Bijbel ontbrak. Maar hij kan het loszien van de Bijbel zelf. „Ik heb mijn handen lam geschreven vanwege mijn kritiek op de NBV. En ik moet zeggen dat men ook werkelijk openstond voor deze kritiek. Zoals het er nu uitziet, is het vele malen beter dan jaren geleden. De presentatie mag dan weliswaar tekortschieten, het gaat tenslotte om de Bijbel.”
Tegen halfzes verlaat de Koningin het gebouw. Beneden in de hal bevindt zich nog slechts een handvol aanwezigen. Wanneer de vorstin plotseling Huub Oosterhuis ziet -die voorging in de rouwdienst voor prins Claus-, loopt ze naar hem toe. Hartelijk drukken ze elkaar de hand. Dan verlaat ze, met haar gevolg, de uitgang naar de Lijnbaan. Even verderop, bij boekhandel Donner, begint de voorleesmarathon, continu tot en met aanstaande zondag 17.00 uur.
De Bijbel ligt op straat.