Normaal bemoeit de Zweedse koning zich niet met beleid. Premier Stefan Löfven moet donderdag wel even zijn wenkbrauwen hebben gefronst. „Een groot aantal mensen is gestorven”, zei de koning. „En dat is vreselijk.”

De koning zei vooral medelijden te hebben met de families die geen gelegenheid hebben gehad afscheid te nemen van hun overleden familieleden. „Ik vind het een moeilijke en traumatische ervaring om niet hartelijk afscheid te kunnen nemen”, aldus de 74-jarige vorst.

Op de vraag of hij bang was zelf besmet te raken met het longvirus, zei hij: „De laatste tijd voelt het concreter aan, het is steeds dichterbij gekomen.” In november testten zijn zoon en schoondochter, Carl Philip en Sofia, positief.

België

In Zweden zijn nu meer dan 7800 mensen overleden aan corona. Gerekend per miljoen inwoners komt dat op 745. Wereldwijd staat Zweden daarmee op positie 23, in het voorjaar stond het land nog op 6. Het aantal doden per miljoen in Nederland ligt op 581. België is wereldwijd koploper met 1582. Buurlanden als Noorwegen en Denemarken kennen echter nauwelijks oversterfte, dus in de regio valt Zweden uit de toon.

De opmerkingen van de koning zijn opvallend omdat Zweden bewust geen lockdown instelde. Afstand houden –2 meter– en handhygiëne zijn de belangrijkste instrumenten om het virus te bestrijden. Nog in november zei premier Löfven: „Wij geloven niet in een lockdown.”

Het land rekent op de verantwoordelijkheid van de mensen. Toen in november de cijfers de verkeerde kant op gingen, gaf de regering nieuwe aanbevelingen, zoals: ga niet naar de bibliotheek, organiseer geen feestjes, en reis niet met het openbaar vervoer. Trein en bus rijde gewoon, en de horeca is open. Begin december stelde Zweden wel afstandsonderwijs in.

Internationaal trok Zweden hiermee de aandacht. Al snel was duidelijk dat het virus vooral onder ouderen hard toesloeg. De architect van het beleid, Anders Tegnell, gaf in mei toe dat het virus te makkelijk toegang had gekregen tot verzorgingshuizen in de grote steden.

Het doel van Tegnell was om het virus gecontroleerd ‘los te laten’ en zo snel immuniteit op te bouwen. Als dat kon, zou corona in Zweden tot één golf beperkt kunnen blijven.

Eerst leek het met die immuniteit goed te gaan, maar uiteindelijk stelde dat teleur. Nu ligt de immuniteit in de steden rond 10 procent; vergelijkbaar met Nederland, aldus het RIVM.

Inmiddels geeft premier Löfven toe het virus te hebben „onderschat.” Deze week klonk er een alarm uit de gezondheidszorg, omdat 99 procent van de ic-bedden is bezet, en alle rek eruit is. Buurlanden Noorwegen en Finland hebben aangegeven te willen helpen. Die landen staan er beter voor, mét hun lockdown.