Er is al veel deining op de Noordzee. Scheepvaart, visserij, zandwinning, pijpleidingen, gasplatforms, datakabels, windparken: de natuurlijke rust is reeds lang vergaan. Het klotst en botst van op ramkoers liggende belangen. Maar met slim combineren kunnen die activiteiten elkaar versterken. De onverwacht snel goedkopere windstroom biedt perspectieven voor multifunctionele knooppunten op zee. Er zijn al serieuze plannen voor energie-eilanden met elektriciteitsstations voor naburige windparken en internationale hoogspanningsverbindingen. Dat levert geld op maar nog veel profijtelijker is het als daarbij direct visserij en natuur aan boord komen. Zo’n driehoeksverhouding geeft een duurzame stroomversnelling.

Een voor alle partijen strategische plek is de Nederlandse oostkant van de Doggersbank. Bij circa 20 meter diepte kan daar een eiland worden opgespoten. Met een traditionele werkwijze kost dat zo tien jaar. Maar de klimaat-, corona-, en brexitcrisis nopen tot een onorthodoxe aanpak. Net als bij D-Day is met caissons een direct bruikbare basishaven aan te leggen. Laat er een nu tweedehands goedkoop te verwerven cruiseschip stranden als radarpost, kantoor, hotel, hospitaal en recreatievoorziening, en er kunnen meteen een paar duizend mensen werken. Vanuit die kern kan men dan met windstroom en zandsuppleties het eiland laten groeien, en vullen met nieuwe nuttige activiteiten. Door dat stap voor stap te doen, blijven kosten en risico’s te overzien, komt snel praktijkkennis beschikbaar en is flexibel bij te sturen.

Bij zeewindparken kunnen elektrolyzers, golf-, stromings- en getijdeturbines, zoutwateraccu’s en drijvende zonnepanelen meeliften op het kabelnet. Dat versnelt en verbetert hun ontwikkeling en opbrengst. Het levert ook in windarme perioden een voorspelbaar basisniveau aan elektriciteit en waterstof op. Schoon en goedkoop.

Behalve voor innovatieve energiesystemen wordt het ook een kraamkamer voor zeeleven, door meer variatie in bodembedekking. Afgedankte windrotorbladen kunnen, na eerst in de Waddenzee begroeid geraakt te zijn, dienen als ruggengraat voor nieuwe oester- en mosselbanken.

Voor de visserijsector verandert er veel. Een haven bij de visgronden met goedkope stroom leidt tot elektrificatie van de vloot en tot andere vangstmethoden en logistiek. Elektrokotters met waterjets kunnen roerloos alle kanten op, en dus veilig door windparken en drijfconstructies varen. Onderwaterdrones zullen schoolvissen spotten en sturen. Ook een zelfvarend net wordt een optie, naast het ‘oude’ pulsvissen. Vangstselectie met cameraherkenning, automatische visverwerking, vrieshallen, internetveilen, transport met drones en ferry’s: het vindt er een logische plek. Net als alg- en viskwekerijen, die profiteren van restwarmte en zuurstof van de H2-units. Engelsen en Schotten zullen bij gebrek aan EU-subsidie achter het net vissen.

Als de werkgelegenheid op de zeeboerderijen toeneemt en er een permanente leefgemeenschap ontstaat, zal die waarschijnlijk bevolkt raken door Urkers. Die zijn inmiddels gewend aan megawindturbines, koesteren nog een eilandmentaliteit en zullen de elektrische lijnvluchten via vliegveld Lelystad naar hun viskotters beu raken. En ze hebben jeugd: het reproductiegetal ligt voor Urkers al sinds mensenheugenis ruim boven de één. Als je in menigte uitbreidt, kun je niet met z’n allen op één bult blijven wonen. Het past ook bij de opdracht: „Gaat heen en vermenigvuldigt u en bevolkt de aarde” (Genesis 1:28). Dat laatste betreft niet alleen het landoppervlak (30 procent) maar ook de zee (70 procent). Wereldwijd zullen mensen vaker naar drijvende offshoreconstructies uitwijken, en voortvarend leren werken met oeverloze procedures.

Juist een traditionele geloofsgemeenschap kan zo’n nieuwe woonplek kiezen. Met uitzicht op het drijf-PV kunnen ook daar de Urker koren, als zangers bij een glazen zee, het oude psalmvers laten horen: „Gij aarde, zee, en eiland, verheugt u in uw Heiland.”

De auteur is adviserend ingenieur.