Het blijft moeilijk om de ruimte waarin Jan Berbee met een handvol medewerkers hard aan het werk is een naam te geven. Is het een fabriek, een verpakkingsbedrijf, een biotechnologisch laboratorium, of toch een atelier? De waarheid ligt zo’n beetje in het midden, al ligt het zwaartepunt op het moment onmiskenbaar bij verpakkingen.

In de loods die hij onlangs betrok in het buitengebied van Heerewaarden –waar Maas en Waal elkaar bijna raken– is het nog steeds handwerk wat de klok staat. Mallen vullen, mallen leegkloppen, de broedstoof de oven in, inpakken. Maar daar komt verandering in. „Voor het eind van het jaar staan hier een automatische mallenvuller en een mallenwasstraat.”

Dat is niet overbodig, want steeds meer mensen ontdekken de biologisch afbreekbare verpakkingen die Berbee in een week tijd laat ‘groeien’. Dat komt ook terug in de naam van het bedrijf, Grown. Een uniek bedrijf, aldus Berbee. „Wereldwijd kun je er een handvol vinden, maar die zijn bij elkaar opgeteld nog niet zo groot als wij.”

Sabbatical

Het begon allemaal ruim vijf jaar geleden toen Berbee –die juist zijn verpakkingsgroothandel had verkocht en een sabbatical hield– de term ”mushroom packaging” tegenkwam. Het woord intrigeerde hem mateloos, juist omdat hij in die periode van rust en bezinning ervan overtuigd was geraakt dat duurzaamheid bij zijn toekomstplannen een grote rol moest gaan spelen.

Ook al doet de Engelse term anders vermoeden, met paddenstoelen op zich heeft het weinig te maken. Wel met het netwerk aan schimmeldraden dat zich onder de grond bevindt. Die zijn in staat landbouwafval om te zetten in een licht, sterk en schokbrekend materiaal dat bovendien –als enige verpakkingsmateriaal– een negatieve CO2-voetafdruk heeft.

Berbee ziet brood in het idee en gaat thuis aan de slag. Er komt een koelcel in de garage en de oven in de keuken dient als droogstoof. Zijn kinderen vinden dat het stinkt, maar hij laat zich daardoor niet tegenhouden. Hij gebruikt de slakom uit het keukenkastje als mal en heeft een paar dagen later zijn eerste designproduct in handen: een zelfgemaakte fruitschaal.

Hippe lampenkap

Als kenner van de verpakkingswereld is de inwoner van Hilversum overtuigd van de levensvatbaarheid van het idee, toch lukt het hem in eerste instantie niet om ingang te vinden in de verpakkingsindustrie. Hij verlegt zijn aandacht naar designproducten: lampen, poefen, stoelen. „Mensen tasten fors in de buidel voor een hippe lampenkap of poef van schimmeldraden. De marges op verpakkingsmateriaal zijn veel kleiner.”

Op dit moment doet hij beide en constateert dat verpakkingen sinds dit jaar duidelijk in de lift zitten. „Wij zijn nog vijf keer duurder dan piepschuim, maar ik denk dat we naar een factor 2 kunnen. Of minder, als er op piepschuim een milieuheffing gaat gelden. Dat zou zeer terecht zijn, want dat spul is extreem vervuilend.”

Bedrijven die met Berbee in zee gaan, bedienen een publiek dat bereid is voor een duurzame, bijzondere verpakking meer te betalen. „Voor hen loont het ook echt om onderscheidend in te pakken. Neem de natuurlijke geurkaarsen van het Britse bedrijf Haeckels, waar wij de verpakking voor leveren. Zo’n kaars kost tientallen euro’s. Zet je er dan een verpakking omheen die je daarna kunt verbrokkelen om in je tuin te composteren, of desnoods als designbloempotje kunt gebruiken, dan heb je als ondernemer een prachtig verhaal.”

Helemaal blij wordt Berbee van het bericht dat er bij de glazen waar de kaarsen in zitten tegenwoordig veel minder sprake is van breuk. „Onze verpakking heeft aantoonbaar betere schokbrekende eigenschappen dan piepschuim.” Risico’s zijn er ook. Maandenlang bewaren in een vochtige opslagplaats, dat komt niet goed. Micro-organismen grijpen dan hun kans en beginnen de verpakking af te breken. Droog bewaren in een goed geventileerde ruimte geeft geen problemen.

Bouwwereld

De komende jaren wil Berbee in kaart brengen wat zijn product kan betekenen voor de bouwwereld. Denk aan bouwblokken en isolatiepanelen. „Er zijn al isolatiepanelen toegepast, maar dat is op dit moment zonder certificering. Ze mogen absoluut niet nat worden. We werken nu aan een duurzame coating die water buiten moet houden. Dat is ook nodig als we bouwblokken willen produceren.”

Tot nu toe heeft Grown dat alleen gedaan voor tentoonstellingen en andere kortdurende projecten, maar het gaat steeds serieuzer vormen aannemen. „Binnen een paar jaar willen we om te beginnen kleine bouwwerken zoals bushokjes en tuinhuisjes leveren. Er ligt ook een ontwerp van een werkcabine met een goede isolerende werking, ook wat geluid betreft.”

De afgelopen jaren heeft Berbee meermalen gedacht het bijltje er bij neer te gooien. Soms had hij te maken met verontreinigingen. „Je moet heel schoon werken om andere schimmels en bacteriën buiten de deur te houden. Alleen dan lukt het om elke keer de mooi witte kleur te leveren die je wilt.”

Op dit moment overheerst er een rooskleuriger scenario. „Ik droom van tien fabrieken binnen vijf jaar en denk dat dat ook haalbaar is. Ik denk lokaal, met kleine fabrieken.” Bedachtzaam: „Misschien kunnen boeren hierin iets betekenen. Zij hebben ruimte en zoeken in deze tijd vaak neven­activiteiten.”

>>

grown.bio