Thailand, met bijna 65 miljoen inwoners, is een overwegend boeddhistisch land, waar in de drie zuidelijke provincies Narathiwat, Pattani en Yala vooral moslims wonen. Zij maken 4 procent uit van de Thaise bevolking. De meesten zijn etnische Maleisiërs, die zich verbonden voelen met hun etnische gelijken in Maleisië.

De zuidelijke regio is armer dan de rest van Thailand en veel inwoners voelen zich een gediscrimineerd lid van een minderheidsgroep. Het gebied staat bekend als een streek waar vanuit Maleisië mensen, wapens, drugs en ook olie op grote schaal naartoe worden gesmokkeld.

Binnen deze samenleving hebben ook de radicale vormen van de islam een voedingsbodem gevonden. Al vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw verenigden zich aanhangers van deze stromingen in groepjes, die veelal afscheiding van Thailand als uitgangspunt kozen.

Zuid-Thailand herbergt intussen talrijke intern verdeelde radicale moslimgroepjes zoals de Pattani Verenigde Bevrijdingsorganisatie PULO, het Verenigde Front voor de Onafhankelijkheid van Pattani of Bersatu en de Moedjahedien Pattani Beweging (BNP).

Het landsdeel is geregeld het toneel van aanslagen op overheidsinstellingen of politieposten, geweld dat Bangkok tot begin dit jaar publiekelijk afdeed als uitingen van banditisme. Intussen is het tij gekeerd en heeft Bangkok openlijk erkend dat er sprake is van militant moslimseparatisme.

In januari van dit jaar werd het geweld heviger en premier Thaksin Shinawatra kondigde in delen van het zuiden de noodtoestand af. Hij liet scholen sluiten en hij repte van de oprichting van een „veiligheidsmuur” die moet voorkomen dat „terroristen en bandieten” vanuit Maleisië het land binnenkomen om de onrust nog verder aan te wakkeren.

Over de invloed van het al-Qaida-netwerk of de daaraan gelieerde radicale Jemaah Islamiyah op de opstandige, vooral jonge Thaise moslims, is al veel gespeculeerd. De Amerikanen zeggen zeker te weten dat „buitenlandse elementen” in Zuid-Thailand actief zijn. Ook de afscheidingsbeweging GAM van de Indonesische provincie Atjeh zou contacten onderhouden met Thaise moslimbroeders.

Buitenlandse veiligheidsdiensten zeggen tevens te weten dat vooraanstaande Thaise moslims opleidingen hebben gehad op radicale koranscholen in onder meer Pakistan. De door de Verenigde Staten geleide strijd tegen internationaal terrorisme heeft het ongenoegen en de drang tot gewapend verzet van jonge Thaise moslims de afgelopen jaren vergroot. Thailand en Maleisië hebben zich gecommitteerd aan de Amerikaanse strijd, die door velen in de moslimwereld toch vooral wordt gezien als een regelrechte aanval op islamieten.