Rijk kan fors snijden in uitkeringen overheden
De ministers Zalm (Financiën) en De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing) willen de financiering van gemeenten en provincies sterk vereenvoudigen. Deze lagere overheden krijgen van het Rijk, naast algemene gelden, nog 155 specifieke uitkeringen. Maar dat aantal kan teruggebracht worden naar 22 uitkeringen en twaalf gebundelde, brede doeluitkeringen.
Dat blijkt uit een advies van de stuurgroep onder leiding van oud–minister Brinkman, dat dinsdag aan de twee bewindsmannen is overhandigd. Ze hadden niet gedacht dat zo’n sanerings mogelijk was en willen het advies graag uitvoeren. Het advies moet nog besproken worden in het kabinet. Ook de gemeenten en provincies namen deel aan het onderzoek van de stuurgroep.
Op dit moment omvatten de 155 uitkeringen, geld dat aan een speciaal doel wordt besteed, 18 miljard euro per jaar. In de resterende 34 regelingen zal nog bijna 10 miljard omgaan. Het grootste deel daarvan gaat al op aan bijstandsuitkeringen: 6,7 miljard.
Zestig te schrappen regelingen lopen binnenkort al af. De stuurgroep stelt voor om vijftien regelingen af te kopen. Als dat in een keer gebeurt, zou dat bijna 1,5 miljard euro kosten. Zalm maakt hier een voorbehoud, omdat hij niet weet hoeveel geld hij beschikbaar heeft. Daarnaast kunnen dertien uitkeringen overgeheveld worden naar het gemeentefonds en het provinciefonds. Deze middelen kunnen zij naar eigen inzicht besteden. Verder kunnen 45 regelingen gebundeld worden tot twaalf brede uitkeringen.
De regelingen zijn vaak bedacht om doelen te stimuleren. De politiek oormerkt deze gelden om er zeker van te zijn dat de overheden ze daaraan uitgeven. Het gaat om verkeersmaatregelen, leefbaarheid, sociale integratie, veiligheid, maar ook om Friese taal en cultuur. De Graaf zei verbaasd te zijn over het bestaan van sommige regelingen. Brinkman beseft dat de invloed van politiek Den Haag op het lokaal beleid zal veranderen, maar dat de vermindering niet onverantwoord is.
Het CDA in de Tweede Kamer onderschrijft de lijn dat er een zo breed mogelijke financiering is en zo weinig mogelijk specifieke uitkeringen zijn. „Dat geeft alleen maar eigen schotjes, extra verantwoording en bureaucratie en het beperkt de beleidsvrijheid van de overheden", zegt CDA–Kamerlid Spies. Ze vindt dat de departementen er vertrouwen in moeten hebben dat overheden hun werk goed doen. „Het CDA vertrouwt dat wel." Maar volgens Spies mag de ingreep er niet toe leiden dat minder geld naar de gemeenten en provincies gaat.