Gehuwde paren krijgen bij de geboorte van rechtswege, dus vanzelf, gezamenlijk gezag. Bij een samenwonend stel berust dat na de geboorte alleen bij de moeder. De verwekker moet het kind eerst erkennen en daarna nog een aparte gezagsaanvraag doen.

Als het aan VVD en D66 ligt, worden beide situaties gelijk getrokken en zijn voortaan ook de beide partners van een stel dat samenwoont automatisch gezagsdrager. De Senaat is nu als laatste aan zet, de Tweede Kamer ging vorige week akkoord.

Cruciaal in het debat is de redenering van beide liberale partijen, dat het niet terzake doet of een kind nu wel of niet wordt geboren uit een huwelijksrelatie. Maar intussen vloeien uit die verbintenis wel allerlei waarborgen voort. Tot de plichten die de wet aan de huwelijkse staat verbindt, behoort toch ook de gezamenlijke zorg voor de toekomstige kinderen? Strandt het huwelijk, dan belandt het kind niet in een vacuüm en na een scheiding zijn er heldere regels over bijvoorbeeld alimentatie en de manier waarop het ouderlijk gezag moet worden voortgezet.

In het voorstel van VVD en D66 valt het vaderlijk gezag min of meer uit de lucht. Ondanks dat pa ervoor koos de relatie vrijblijvend te houden, kreeg hij het als het ware cadeau. Dat roept de vraag op of het vrijblijvende van de relatie zich na een relatiebreuk niet tegen het kind gaat keren. Ontstaat zo niet het risico dat de vader pas na het uit elkaar gaan beseft welke verantwoordelijkheden hij heeft?

Er is nog iets opmerkelijks aan de voorgestelde wet. Mocht de vader toch geen gezag willen en bedanken voor die eer en die verantwoordelijkheid, dan kunnen ouders op eenvoudige wijze bij de notaris vastleggen dat het gezag alleen bij de moeder ligt. Het aanvaarden van het vaderlijk gezag lijkt in deze wet dus een keuze, afhankelijk van de uitkomst van het onderling overleg. Zo’n constructie is bedenkelijk en niet in het belang van het kind.

Spijtig genoeg bleven kritische vragen over deze bepaling in de wet in het Kamerdebat uit. CDA, CU en SGP, die er als enige tegen stemden, wezen op de meerwaarde van het huwelijk. Verder deden de frames van ”het recht moet zich schikken naar de praktijk” en ”het huwelijk is ouderwets” hun werk. De indieners kregen applaus, maar wat als hun wet ertoe leidt dat het vaderlijk gezag daardoor nog meer wordt gezien als optie, als iets wat in een vrije relatie als een keuze op de menukaart staat? Dan moet toch echt de vraag worden opgeworpen of straks het kind niet met het badwater wordt weggegooid.