Eindelijk kan Boeing een beetje opgelucht ademhalen. De Federal Aviation Administration (FAA) heeft woensdag het tijdelijk vliegverbod voor de Boeing 737 MAX opgeheven. Het probleemtoestel van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant staat al dik anderhalf jaar aan de grond. Wereldwijd.

De Boeing 737 MAX kreeg in maart 2019 een wereldwijd vliegverbod opgelegd na twee tragische ongelukken in korte tijd. Eind oktober 2018 stortte een 737 MAX van Lion Air in de Javazee. De 189 inzittenden kwamen om het leven. Begin maart 2019 crashte een 737 MAX zes minuten na vertrek in Ethiopië, waarbij alle 157 inzittenden de dood vonden.

De Amerikaanse toezichthouder FAA heeft alle tijd genomen om de 737 MAX weer luchtwaardig te verklaren. FAA-directeur Stephen Dickson zei pas groen licht voor vluchten met het probleemtoestel te zullen geven als hij zijn gezin aan boord durfde te laten stappen. „Ik ben er nu 100 procent gerust op als mijn gezin hiermee vliegt”, zegt Dickson.

Het opheffen van het vliegverbod is een „belangrijke mijlpaal”, zegt Stan Deal, directeur van Boeing Commercial Airplanes, in een eerste reactie. „We blijven samenwerken met toezichthouders over de hele wereld en onze klanten om het vliegtuig weer wereldwijd in gebruik te nemen.”

Toch heeft Boeing nog een lange weg te gaan. Luchtvaartmaatschappijen moeten computersoftware updaten, handleidingen aanpassen en piloten bijscholen. Bovendien ontbreekt nog toestemming om de 737 MAX in Europa en andere werelddelen in te zetten. De Europese toezichthouder EASA verwacht dat het toestel voor het eind van het jaar weer mag vliegen.

Hoge vlucht

Boeing had hoge verwachtingen van de 737 MAX. De vliegtuigbouwer voorspelde dat het toestel –dankzij een verbeterd ontwerp en zuinige motoren– 16 procent minder brandstof zou verbruiken dan z’n concurrent, de Airbus A320. De verkopen namen dan ook een hoge vlucht. Boeing liet elke maand maar liefst 52 nieuwe 737 MAX-toestellen van de band rollen. Het aantal orders schommelde eind vorig jaar rond de 4930 stuks. In totaal zijn 387 toestellen gebouwd.

De ernstige vliegtuigongelukken zetten een streep door het Amerikaanse succesverhaal. Boeing moest de productie stilleggen. Luchtvaartmaatschappijen hebben dit jaar, mede onder druk van de crisis, meer dan duizend orders voor het populaire toestel geschrapt. Het aan de grond zetten van het vliegtuig kost Boeing miljarden. De imagoschade is immens.

Het onderzoek naar de certificering van de 737 MAX heeft afgelopen maanden een ontluisterend beeld opgeleverd. Boeing en FAA zijn ernstig tekortgeschoten in het toezicht op de ontwikkeling van het toestel, terwijl de vliegtuigbouwer interne kritiek heeft genegeerd. Een strafrechtelijk onderzoek loopt nog.

Belangrijkste oorzaak van de vliegrampen met de 737 MAX is een falend veiligheidssysteem MCAS, dat de neus van de toestellen naar beneden duwt als ‘overtrek’ dreigt. Daarbij klimt het toestel te steil omhoog, verliest het draagvermogen en wordt uiteindelijk onbestuurbaar. Dat mankement is verholpen met een update van de software.

Na de opheffing van het vliegverbod, maken Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zich op voor commerciële vluchten met de 737 MAX. American Airlines dankt aan een eerste vlucht op 29 december tussen Miami en New York. Southwest Airlines, de grootste gebruiker van het toestel, en United Airlines verwachten inzet pas in de loop van 2021.

Daarbij rest de vraag hoe passagiers op de terugkeer van de 737 MAX reageren. „Passagiers hoeven niet met de 737 MAX te vliegen”, haast American zich te zeggen.