Als ook de kiezers hem niet zat zijn, zou hij van de VVD in 2021 zomaar weer de grootste partij kunnen maken. En aan het hoofd kunnen komen te staan van alweer een nieuw kabinet.

Nemen kiezers hem dan niets kwalijk? Jawel, tenminste twee dingen. Het eerste is dat hij niet erg consistent is in zijn opvattingen. Ooit wilde hij –om maar iets te noemen– van de VVD een „groenrechtse” partij maken. Later hoorde je daar niets meer van.

Nu is van opvatting veranderen op zichzelf natuurlijk geen probleem. Als je dat maar eerlijk toegeeft, zoals de VVD-leider deed met zijn visie op Zwarte Piet.

Storender wordt het als je als premier een tv-toespraak houdt waaruit mensen met enig recht menen te kunnen opmaken dat groepsimmuniteit een belangrijk doel is van het coronabeleid. En je dan enkele maanden later in de Kamer zegt dat je je zo’n toespraak niet kunt herinneren.

Het tweede dat de kiezer Rutte verwijt, zo bleek uit een recent onderzoek van Trouw, is dat hij falende collega-ministers, of partijgenoten in het land, te lang de hand boven het hoofd houdt.

Dergelijke minpunten worden in de ogen van het electoraat echter ruimschoots gecompenseerd door eigenschappen die velen wél in hem waarderen. De eerste daarvan is zijn stellige overtuiging dat de rol van politiek en overheid in de samenleving beperkt dient te zijn. Het is een echte VVD-opvatting, die echter ook buiten die partij, in kringen van conservatieven en van bijvoorbeeld SGP’ers, wordt toegejuicht.

Een tweede krachtbron van Rutte is zijn vermogen om te verbinden. Als mens en als politicus heeft hij in al die jaren nauwelijks vijanden gemaakt. Sterker nog: hij is een rechtse premier, die ook door linkse kiezers gewaardeerd en vertrouwd wordt. Dat is een prestatie van formaat.

Zeker, ook daarover kún je denigrerend doen. Bijvoorbeeld door hem het etiket ”allemansvriend” op te plakken. Toch mag Nederland zich, alles overziende, gelukkig prijzen dat het in een tijd waarin verdeeldheid en polarisatie allerwegen toenemen, een premier heeft die daar niet of slechts zelden aan bijdraagt, maar zijn best doet de boel bij elkaar te houden.

Onder Rutte brengt Nederland, al een decennium lang, een alternatief voor het populistische model in de praktijk; een model dat elders op de wereld, met name in de VS, de samenleving verscheurt. Laten wij maar niet jaloers zijn op democratieën die werken volgens het principe ”de winnaar krijgt alles”, maar blij zijn met een land waarin juist samenwerken en akkoorden sluiten de norm is. Nee, niet alleen, maar wel mede dankzij Rutte.