Ziektelast door corona schaadt economie het meest
Prof. Ira Helsloot beargumenteert dat de kosten van de Covid-19-ingrepen economisch „niet proportioneel zijn” (RD 3-10). Hij suggereert dat de overheid er belang bij heeft om de bevolking zenuwachtig te houden. Deze boude uitspraken vragen om tegenspraak.
Laat ik met het laatste beginnen. De communicatie van premier Rutte en minister De Jonge haalt het bij lange na niet bij die van de Duitse bondskanselier Merkel. Waar in Duitsland rust wordt bevorderd, en het aantal dagelijkse besmettingen (per 100.000 inwoners) vooralsnog vele malen lager is dan in Nederland, is het zeker zo dat er in Nederland sinds de zomer onrust is, evenals gebrek aan saamhorigheid en wilskracht.
Dat wordt onmiskenbaar gevoed door een gebrek aan kennis van de dynamiek van een virale pandemie. Een regeringsleider die gepromoveerd is in de natuurkunde, en ook nog goed kan uitleggen, heeft zeker voordelen. Maar om nu te suggereren dat de overheid moedwillig de onrust in stand houdt, gaat me te ver.
Ik verbaas me ook over het feit dat de krant van gezagsgetrouw Nederland dit zonder hoofdredactioneel commentaar in zijn kolommen opneemt. Waarbij moet worden opgemerkt dat het commentaar van 3 oktober nu juist aangeeft dat er „teveel deskundigen” zijn. Waarom dan een niet-deskundige als prof. Helsloot een platform gegeven?
”Waarde” levensjaar
Laat ik vervolgens proberen iets uit te leggen over hoe mensenlevens in geld worden vertaald. Daarvoor zijn meer gekwalificeerde personen in onze kring te vinden, zoals prof. J. J. Polder, maar het is ook weer niet zo moeilijk. Om een medische ingreep te rechtvaardigen, wordt (buiten de behandelkamer, op het ministerie) gerekend met ”kwaliteitsgewogen levensjaren”. Zo’n jaar mag drie keer het bruto binnenlands product per persoon kosten, grofweg 160.000 euro.
Hoe zit dat nu met Covid-19? De eerste golf leidde tot een oversterfte van 10.000 personen, veelal ”ouderen”, overigens vaak nog vitaal. Een ruwe inschatting geeft echter aan dat deze personen zo’n vijf jaar verloren, ofwel 8 miljard euro ”waarde” vertegenwoordigden (mijn excuses voor de bizarre gedachtelijn, maar zo werkt dit nu eenmaal).
Als we het virus ongeremd laten rondgaan, zoals in Brazilië, moeten we in Nederland rekening houden met grofweg een zes tot acht keer hoger sterftecijfer, ofwel een ”waardeverlies” van nog eens 55 miljard euro. Die bedragen komen al dicht bij de 80 miljard euro economische lasten die voortvloeien uit de eerste golf.
Onafwendbaar
Helsloot beargumenteert dat er 1 miljoen levensjaren verloren gaan door de Covid-19-bestrijding. De vraag is of ongeremde blootstelling aan Covid-19 ook zoveel levensjaren zou kosten. Wat hij in zijn redenering niet meeneemt, is de ziektelast op de economie, die onmiskenbaar tot stilstand komt als veel mensen tegelijkertijd grieperig worden. Die stilstand is vermoedelijk slechter voor het bruto binnenlands product dan een nog langere periode van thuiswerken. Ofwel, die 1 miljoen verloren levensjaren zijn vermoedelijk onafwendbaar, in welk scenario dan ook.
Voordat we bij ongeremde blootstelling aan Covid-19 groepsimmuniteit zouden bereiken –als die al bestaat– worden vele jongeren en ouderen ziek. Hoeveel kwaliteitsjaren dat kost, is nu nog niet in te schatten, maar de gevolgen voor longen, hersenen en hart lijken langdurig. Laten we aannemen dat 10 procent van de helft van de bevolking zeven jaar van de resterende veertig tot zestig levensjaren kwijtraakt. Dat is 850.000 x 7 = 6 miljoen levensjaren. Bijna een orde van grootte meer dan de miljoen jaren die Helsloot aangeeft. Dit nog afgezien van de medische kosten die deze extra chronische condities met zich zouden meebrengen.
Green Deal
Maar hoe zit het dan met die economische krimp? Eerlijk gezegd is krimp natuurlijk uiterst pijnlijk, zeker ook voor hen die werkloos worden of hun business zien omvallen. Maar moest de Green Deal niet juist een aantal van de sectoren die nu met een schokeffect tot stilstand kwamen hervormen? Dus wat is het probleem? Als we in het Nieuwe Normaal niet meer zoveel autorijden en vliegreizen maken, is dat gewoon heel veel winst. Ook gezondheidswinst.
Mijn conclusie is dat Helsloot beter eerst een volledig rekensommetje kan maken voordat hij de bevolking zenuwachtig maakt. Volgens mij dient zijn mediacampagne noch de volksgezondheid, noch de economie.
Een eindeloze discussie over het coronabeleid kost teveel energie. Dat ben ik met de hoofdredactie eens.
De auteur heeft Moleculaire Wetenschappen gestudeerd en is secretaris van het Wetenschappelijk Instituut van de SGP.
