Politicus opent liever nieuwe brug dan dat hij oude onderhoudt
Regeren is vooruitzien. Maar wat ís vooruitzien? Steeds vernieuwen en veranderen? Nee, het is ook: onderhoud van het oude. Dat aspect sneeuwt, bij al het spreken over een Groeifonds, snel onder.
Het is altijd opletten geblazen als er in de politiek brede overeenstemming ontstaat over een idee dat eerder wellicht tot afgrijzen had geleid. Zo ook bij het op 7 september gepresenteerde Nationaal Groeifonds.
Op zich is het begrijpelijk dat dit plan in de politiek inmiddels op flink wat steun kan rekenen, van VVD en CDA tot PvdA en GL. Want laat je als overheid geen kansen liggen als je in deze tijd, waarin je gratis geld kunt lenen, dat niet doet? En is het geen lumineus idee om op de internationale kapitaalmarkt een miljardje of twintig bijeen te harken, om dat geld daarna te investeren in „innovatieve projecten” ten behoeve van ons „toekomstig verdienvermogen”?
Toch zijn er bij het Wopke-Wiebesfonds kanttekeningen te plaatsen. Want het geld moet een keer terugbetaald worden. En het blijft opmerkelijk dat partijen die nog niet zo lang geleden hamerden op verkleining van de staatsschuld, daar nu tamelijk luchtig over doen.
Zo zijn er meer bezwaren. In een essay in Elsevier Weekblad wees Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer, in januari op een veelvoorkomende blinde vlek bij politici. Een gebrek dat hen ook parten speelt in het Groeifondsdebat.
Het viel het oud-VVD-Kamerlid op dat in de publieke discussie over investeringen altijd wordt gesproken over níéuwe wensen. En dat er weinig oog is voor het in stand houden van het bestaande. „Terwijl dat toch ook ooit het resultaat is geweest van goede ideeën.”
Als voorbeeld noemt hij „een sluis in het zuiden van ons land, die elke maand wel een keer gestremd is.” Oorzaak: veelvuldige storingen door achterstallig onderhoud. Gevolg: verkeersopstoppingen en forse economische schade.
Die schutkolk is geen incident. Jarenlang uitgesteld onderhoud aan bruggen en sluizen liep inmiddels op tot een schadepost van 424 miljoen euro. Hetzelfde geldt voor ons wegennet: veel achterstallig onderhoud, hoge kosten.
Dat probleem is breder dan de fysieke infrastructuur alleen. Bij Defensie was jarenlang te weinig geld voor onderhoud van gebouwen en terreinen. ICT bij de overheid? Idem: veel aandacht voor vernieuwing, weinig voor instandhouding. Met alle gevolgen van dien.
Veel te weinig is, stelt Visser, in Den Haag de waarschuwing van oud-topambtenaar Roel Bekker ter harte genomen: „Politiek, stop nu eens met steeds nieuw beleid maken. Besteed je energie liever aan verbeteren van de uitvoering. Want daar gaat het steeds meer kraken.”
Waar deze blinde vlek bij politici vandaan komt? Visser weet het wel: „Onderhoud is geen spannend thema. Je wint er geen verkiezingen mee. Politici openen liever een nieuwe brug, met alle aandacht die dat oplevert, dan dat ze een bestaande onderhouden.”
Klopt. Toch is het de vraag of –zelfs vanuit electoraal oogpunt– die prioriteitstelling verstandig is. Want zouden kiezers de Haagse politiek niet steeds meer gaan afrekenen op de krakende en piepende uitvoering van het beleid? Op de problemen op de weg, op het water, bij Belastingdienst, CBR en UWV?
::
