Van een afstandje lijken de verschillen niet groot. De hoofdbestanddelen komen aardig overeen: brood, vlees en kaas.

Zeker in het weekend halen de Duitsers alles uit de kast. Waar Nederlanders nog weleens belang hechten aan efficiëntie bij de eerste maaltijd van de dag, draait het in Duitsland om rust en gemeenschapszin. En vooral op zaterdag en zondag hoort dit erbij.

Duitsers „frühstücken wie ein Weltmeister”, zo staat in een folder over Duitse gewoonten. Een beetje overweldigend kan het inderdaad wel aanvoelen. Wie het ontbijt eer aandoet, kan het middageten rustig overslaan. Op tafel staat een flinke mand met stevig Duits brood, roomboter, een plank met de meest uiteenlopende soorten kaas en vlees met een paar schijfjes tomaten en stukjes paprika. Meestal aangevuld met een roerei, spiegelei of een gekookt ei. Een kommetje jam, fruit en uiteraard een forse kan koffie maken het af.

Maar in Zuid-Duitsland kan het anders lopen. Onderweg steek je de Weißwurst-evenaar over. De grappig bedoelde term scheidt vooral Beieren van Midden-Duitsland. Vanuit het noorden wordt met enige bevreemding gekeken naar de Weißwurst, die traditiegetrouw als ontbijt naar binnen wordt geslobberd. Je mag er namelijk niet op bijten.

De worst krijg je in een soort soepkom en wordt geserveerd met zoete mosterd, een mooie gekrulde Breze (elders in diverse varianten bekend als Bretzel of Pretzel) en een halve liter witbier, precies wat de toenmalige Amerikaanse president Obama tot zijn verbazing ruim voor het middaguur geserveerd kreeg tijdens de G7-top in 2015 in Beieren.

De regionale verschillen hangen verder vooral af van de lokale worst- of broodsoort. Zo vind je in heel Duitsland kleine harde witte broodjes. In München of Stuttgart heten ze Semmel, in Berlijn Schrippe, terwijl het in andere delen van het land gewoon een Brötchen is. De kans is aanwezig dat een Berlijnse bakker net doet of hij je niet begrijpt, wanneer je daar een Brötchen of –nog erger– een Semmel bestelt.

De liefde voor het forse weekendontbijt heeft ertoe geleid dat je overal in Duitsland buiten de deur kunt frühstücken. Dat kan bij de bakker of Konditorei, speciale ontbijtcafés. En dan hoef je je zeker niet te verbazen wanneer er buiten op het uithangbord staat: ontbijten tot 18.00 uur.

Serie Ontbijten

De één eet ’s ochtends witte bonen, de ander rijst, een derde volkorenbrood. Een serie over ontbijten in het buitenland. Deel 3: Hoe begint de gemiddelde Duitser de dag? Volgende week: deel 5: ontbijten in Suriname.

Recept Berlijnse Schusterjungen

Onderdeel van een traditioneel Berlijns ontbijt is Schusterjungen (roggebroodjes) met Hackepeter (hakkepeter). Enkele aanwijzingen om dit te bereiden.

Snipper twee uien en voeg naar smaak een teentje knoflook in kleine stukjes toe. Meng het door 500 gram varkensgehakt met peper en zout, en smeer het op zes sneetjes roggebrood.

Hackepeter wordt rauw gegeten en vaak geserveerd met een augurk uit het Spreewald.