In een interview met NRC zegt Van Essen: „Ik vind het buitengewoon spijtig dat de rechtbanken meteen zijn dichtgegaan. De rechtsstaat staat bijna stil. Als ergens in de strafrechtelijke keten opeens de deur dichtgaat dan heeft dat grote, betreurenswaardige effecten.”

Van Essen vindt dat de Nederlandse rechtbanken zo snel mogelijk weer de deuren moeten openen. „Mensen die zich in een rechtsstaat niet aan de spelregels houden, moeten zo snel mogelijk worden berecht. Als de politie zijn werk verricht en de rechterlijke macht zou er niets mee doen, dan functioneert de rechtsstaat niet goed”, zegt de opvolger van Erik Akerboom.

Sinds half maart waren er nauwelijks rechtszaken door de huidige coronacrisis. Alleen strikt noodzakelijke zaken gingen door, bijvoorbeeld bij een spoedeisend belang. De Raad voor de Rechtspraak kondigde onlangs aan om vanaf 11 mei weer rechtszaken te behandelen in aanwezigheid van verdachten en procespartijen. Daarvoor hebben de gerechtsgebouwen de zittingszalen ‘coronabestendig’ gemaakt, bijvoorbeeld door schotten van plexiglas te plaatsen. Publiek is na 11 mei nog niet welkom.

In een vertrouwelijke analyse van de politie las NRC dat ruim 40.000 strafzaken op behandeling bij de rechtbank wachten. Door de coronacrisis loopt de druk op de strafrechtspraak nog verder op. De politie spreekt in het rapport van „een zeer onwenselijke ontwikkeling”.

Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, noemt het beeld dat de rechtspraak bijna stilstaat pertinent onjuist. „De beslissing om gerechtsgebouwen te sluiten voor publiek werd genomen vanuit het belang van de volksgezondheid”, zegt hij tegen NRC. Desondanks zijn „urgente zaken” wel behandeld. „De instroom van strafzaken is overigens flink afgenomen doordat er minder criminaliteit is in deze periode, dus wat de uiteindelijke impact is op het aantal strafzaken dit jaar moet nog blijken.”