Voeg daarbij het feit dat de inflatie zeer laag is geweest, aandelenkoersen het ene record na het andere verbraken, de rentes naar het laagste punt ooit zijn gedaald en alle monetaire instrumenten die aan het begin van de periode nog zeer onconventioneel waren, inmiddels standaardinstrumenten zijn geworden. Kortom, uitzonderlijk is inderdaad een voor de hand liggende typering.

Ik vrees alleen dat de oude economische wijsheid ”there is no free lunch” (ofwel: alles heeft een prijs) blijft opgaan en dat de rekening voor het vorige, uitzonderlijke en recessievrije decennium, in het nieuwe decennium geïncasseerd gaat worden.

De prestatie in de afgelopen tien jaar werd vooral mogelijk gemaakt door de opstelling van de centrale banken wereldwijd, die zich kenmerkte door ”whatever it takes” (wat er ook nodig is), een uitspraak waarmee voormalig president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank (ECB) altijd bekend zal zijn. Onder zijn leiding heeft de ECB onder meer de rente verlaagd naar 0 procent, die vervolgens op dat niveau gehouden en dat bovendien met de belofte dat nog lang zo te laten.

Dat beleid heeft niet alleen zonnige kanten, maar zeker ook donkere, die pas na verloop van tijd zichtbaar worden, in de zin dat ze de middenklasse verzwakken, de economische groei omlaag drukken en de economie kwetsbaarder maken voor tegenslagen. Dat baart mij zorgen. We weten dat het niet een kwestie is óf, maar wannéér de economie in een periode van laagconjunctuur belandt. Met een lagere groei dan voorheen en toegenomen fragiliteit is de kans op een recessie op middellange termijn groot.

Zeker omdat de traditionele verdedigingsmechanismen stuk zijn. Overheden kunnen niet veel verweer bieden doordat begrotingstekorten aan de hoge kant zijn en de centrale banken hebben hun kruit al lang verschoten. Hoe je middellange termijn ook definieert, zeker is dat het in het lopende decennium het geval zal zijn. Velen die Draghi als een superheld beschouwen, kunnen hem dit decennium weleens hard van zijn voetstuk zien vallen. Hoewel een periode van laagconjunctuur ofwel recessie onvermijdelijk is, is dat nooit leuk. Wat het uitzonderlijke aan zo’n volgende periode dreigt te worden, is dat we voor het eerst ooit daarmee te maken gaan krijgen zonder dat we veel daartegenover kunnen stellen. En dat we geen verdediging hebben, komt voor een zeer belangrijk deel door Mario Draghi en zijn beleid.

Daardoor kan het decennium waaraan we zijn begonnen weleens zeer spannend worden. Enerzijds omdat we niet weten wat de centrale banken uit hun monetaire hoed gaan toveren –wat het ook wordt, het wordt bijna per definitie superonconventioneel– en anderzijds omdat we niet weten hoe een en ander zal uitpakken: zoals gezegd gaan we voor het eerst een laagconjunctuur in met blote handen.

Het kan het decennium van een economische tragedie worden dat een prominente plek in de economische geschiedenisboeken zal krijgen. Een tragedie veroorzaakt en tot niet te bestrijden gemaakt door Mario Draghi. Een draghedie, noem ik dat.

De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer