„Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden, het was de eeuw der wijsheid, het was die der dwaasheid, het was het tijdvak van het geloof, het was dat van het ongeloof, het was het jaargetijde van het licht, het was dat der duisternis, het was de lente van de hoop, het was de winter van de wanhoop; wij hadden alles te verwachten, wij hadden niets te verwachten…” Het zijn de beroemde openingszinnen van Charles Dickens in ”Tussen Londen en Parijs”. Het verhaal speelt in 1775, de tijd die voorafging aan de Franse Revolutie. De zinnetjes bleken onvergetelijk, en zijn anno 2020 actueler dan ooit.

„Het was de beste der tijden.” Het achterliggende decennium was het beste ooit, volgens de Zweedse historicus Johan Norberg in de Wall Street Journal (RD 28-12). Hij behoort tot de zogenaamde ”new optimists” en wijst onder meer op de sterk gedaalde wereldwijde extreme armoede (van 18,2 procent van de wereldbevolking naar 8,6 procent), de toegenomen gemiddelde levensverwachting (maar liefst 10 levensjaren erbij in Afrika), en de afnemende milieuvervuiling in ontwikkelde landen. De lijst met positieve ontwikkelingen kan moeiteloos uitgebreid worden. Beurzen sloten 2019 af met recordwinsten. Volgens de 2019 Global Terrorism Index halveerde het aantal doden door terrorisme in de afgelopen vier jaar. En Nederland steeg volgens het World Happiness Report 2019 naar de vijfde plaats.

Wapenwedloop

„Het was de slechtste der tijden.” Het aantal kinderen dat jaarlijks in de moederschoot vermoord wordt, nam toe tot meer dan 50 miljoen. Steeds meer mensen maken zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering, maar het lukt niet om de thermostaatknop te vinden. Verder is tussen grootmachten een nieuwe mondiale wapenwedloop losgebarsten, blijken ijzeren gordijnen vervangen te worden door digitale, driften groeiende massa’s migranten over de aarde –meer dan 50 miljoen nieuwe immigranten sinds 2010– en is de wereldwijde schuld toegenomen tot 250 triljard dollar, het hoogste niveau in vredestijd ooit.

„Het was de eeuw der wijsheid.” Nooit eerder konden zoveel mensen lezen en schrijven: meer dan 85 procent van de wereldbevolking beheerst de kunst. De gemiddelde IQ-scores stegen de afgelopen honderd jaar in ontwikkelde landen spectaculair. Sinds 2000 zijn de wereldwijde investeringen in onderzoek en ontwikkeling verdrievoudigd tot ongeveer 2 triljoen dollar per jaar. Het aantal wetenschappers groeit exponentieel en verdubbelt iedere 18 jaar. Het aantal patentaanvragen steeg tot 3,3 miljoen in 2018. De technologische ontwikkelingen zijn adembenemend.

„Het was de eeuw der dwaasheid.” Mensen amuseren zich kapot (Neil Postman). Gemiddeld spenderen mensen meer dan 6 uur per dag online. Porno is een groot en groeiend probleem. Vermoedelijk bezoeken 2 tot 3 miljoen Nederlanders regelmatig pornosites. Het aantal huwelijken daalde in Nederland de afgelopen 20 jaar met 30 procent, terwijl het percentage huwelijken dat stukloopt steeg tot 40 procent. Jaarlijks overlijden bijna 12 miljoen mensen aan de gevolgen van roken, alcohol en drugs, meer dan alle soorten kanker bij elkaar.

Geloof en ongeloof

„Het was het tijdvak van het geloof.” Er zijn ongeveer 2,3 miljard christenen in de wereld, wat het christendom tot verreweg de grootste godsdienst maakt. Jaarlijks komen er miljoenen christenen bij. De Bijbel is op afstand het meest gelezen, vertaalde en gedrukte boek, en is geheel of gedeeltelijk vertaald in ongeveer 2500 talen. 97 procent van de wereldbevolking beschikt nu over een (deel van de) Bijbel in eigen taal. Jaarlijks komen tientallen nieuwe vertalingen voor het eerst beschikbaar.

„Het was het tijdvak van het ongeloof.” Christenen zijn de meest vervolgde groep ter wereld, en de vervolging neemt toe. Volgens Open Doors is in 73 landen sprake van zware vervolging. Meer dan 3 miljard mensen zijn niet bereikt door het Evangelie (Joshua Project). Wereldwijd is de islam de snelst groeiende religie. In westerse landen wint het ongeloof terrein, gestuwd door antichristelijke ideologieën zoals genderideologie. De meest recente cijfers van het CBS laten zien dat het aantal Nederlanders dat zich rekent tot een religieuze groepering voor het eerst onder de 50 procent daalde. Steeds meer mensen zijn ”apatheisten”. Zij maken zich niet meer druk over de vraag of God bestaat en wie Hij is. In plaats daarvan wordt de wetenschap gezien als belangrijkste kenbron van waarheid, en domineert vooruitgangsgeloof.

Beste werk

Is het een beste tijd of is het de slechte tijd? Het is in ieder geval een tijd van extremen. „We leven in een bezeten wereld. En wij weten het”, schreef Huizinga al. Een tijd die de kenmerken vertoont van de laatste dagen die voorafgaan aan de wederkomst van Christus, waarvan Paulus schrijft: „En weet dit dat in de laatste dagen ontstaan zullen zware tijden” (1 Timotheüs 3:1). Een tijd waarin de satan uitgaat om de volken te verleiden (Openbaring 20:8). Een boze tijd waarin christenen voorzichtig moeten wandelen en de tijd uitkopen (Efeze 5: 15-16). Toch vooral een slechte tijd dus.

De puritein John Flavel (1628-1691) publiceerde in 1681 een indringend boekje: ”Het beste werk in de slechtste tijden” (zie RD 6-1-2015). Flavel wist waarover hij schreef. Hij leefde in een roerige tijd van grote veranderingen, en ondervond aan den lijve wat het is om vervolgd te worden. Hij wijst op het grote gevaar van onverbeterlijk halsstarrig en onbekeerd te blijven onder minder zware oordelen. In dat geval zullen zwaardere oordelen volgen en effent men de weg naar ondergang en troosteloosheid.

Flavel beschrijft hoe christenen zich in zulke tijden moeten voorbereiden op lijden. Persoonlijke genade is voor alles nodig. Hij toont aan hoe gezegend de man of vrouw is die een hart heeft dat bereid is om het zwaarste lijden te ondergaan. „Noach werd behouden omdat Hij het oordeel van God voorzag. Zodoende had hij ook innerlijke vrijheid en rust. Daarom, christenen: let op de dagen van uw bezoeking; bereid u voor op de storm; zoek een schuilplaats in Christus, de ark. Dan zult u innerlijke rust hebben als de aarde wordt bewogen.”

Het beste werk in slechte tijden, is zich op lijden te bereiden.