Dat schrijft de docent praktische theologie en gemeenteontwikkeling aan de theologische hogeschool in Reutlingen in het blad Theologische Beiträge.

Härtner wijst erop dat de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) afscheid heeft genomen van de gedachte dat zij als volkskerk overal aanwezig is. Dat aspect maakt volgens de theoloog dat kerken in –met name het oosten van– Duitsland van het Nederlandse concept kunnen leren.

Härtner stelt in een analyse dat pioniersplekken, nieuwe vormen van kerk-zijn, binnen de PKN zich in twee fases hebben ontwikkeld. De „pioniersplekken van de eerste generatie” ontstonden op plekken waar geen kerk aanwezig was en in nieuwbouwwijken. Onderzoek wees uit dat de zondagse dienst in zulke gemeentes van grote betekenis was voor de betrokkenen, maar weinig missionair potentieel had. Ook bleek het onmogelijk binnen drie jaar een onafhankelijke gemeente te laten ontstaan. De „pioniersplekken van de tweede generatie” waren meer sociologisch dan geografisch gericht; zij richten zich op (jongvolwassen) mensen die nooit naar een kerk gaan.

In de ogen van Härtner laat het pionierswerk van de PKN zien dat zending mogelijk is als er in vertrouwen op God nieuwe initiatieven worden ontwikkeld en de realiteit met open ogen, harten en verstand onder ogen wordt gezien. Daarbij is het hem van belang dat kerken nieuwe vormen van kerk-zijn bewust aanmoedigen. Participatie „op ooghoogte” door zoveel mogelijk verschillende personen is daarbij een „sleutel voor de toekomst.”