Pas reed hij op een maandagavond naar Aarlanderveen. „Een schitterende, landelijke omgeving. Dan zie je ineens een kolossale kerk opdoemen, met een monumentale pastorie ernaast. Ik werd er bij het bestuur verwacht. De koffie was vers gefilterd en werd geserveerd met een bokkenpootje erbij.”

De vastgoedadviseur kwam twee jaar geleden bij Reliplan, na een jarenlang carrière in de vastgoedsector. „Bij mijn vorige werkgever had ik al vaak met monumenten te maken. Daar gaat mijn hart sneller van kloppen.”

Reliplan houdt zich bezig met het zoeken naar een andere bestemming voor religieus en maatschappelijk vastgoed. „Wij adviseren over afstoten of anders invullen als er nog geen besluit is genomen. Als dat wel het geval is, brengen we vraag en aanbod bij elkaar of geven we advies bij herontwikkeling of herbestemming”, zo vat hij de activiteiten van het bedrijf samen.

Franchise

Een deel van de vastgoedadviseurs woont in het oosten en het zuiden van Nederland. Muller is een van de vaste werknemers in het Amsterdamse hoofdkantoor van de organisatie die voorheen veelal met franchisenemers werkte. De Haarlemmer is vooral in de Randstad actief, staat voor 36 uur op de loonlijst en heeft niet te maken met een cao. „Wij creëren in overleg onze eigen arbeidsvoorwaarden.”

Reliplan heeft potentie, geeft de adviseur aan. Muller staaft dat met cijfers.

„Nederland telt bijna 6900 kerkgebouwen”, zegt hij. „Daarvan hebben er ongeveer 1400 een nieuwe bestemming gevonden. Of ze bestaan helemaal niet meer. Dat betekent dat er nog een kleine 5500 over zijn. Voor zeker de helft moet in de toekomst naar verwachting een andere bestemming worden gevonden. Of de resterende 2000 tot 3000 panden als kerkgebouw kunnen blijven gehandhaafd, is de grote vraag.”

Anders dan bij een projectontwikkelaar wordt Reliplan nooit eigenaar van de grond. „Naast onze makelaarswerkzaamheden, transformeren en herontwikkelen we ook kerkelijke locaties. De kerk, en soms ook de burgerlijke gemeente, blijft gedurende het proces altijd eigenaar van de grond. Daardoor houden zij invloed op de uiteindelijke bestemming en profiteren ze mee van de gecreëerde meerwaarde. Wij schetsen de scenario’s, maar zij kiezen. Ook als ze genoegen willen nemen met een lagere opbrengst.”

Emoties

De inwoner van Haarlem, die technische bedrijfskunde studeerde, geeft aan zelf niet religieus te zijn opgevoed. „Het biedt me de mogelijkheid om echt onafhankelijk te zijn, bijvoorbeeld als ik tijdens een gemeenteavond uitleg geef. Belangrijk is natuurlijk wel dat je goed weet hoe besluitvorming verloopt. Zeker bij rooms-katholieken gaat dat heel anders dan bij protestanten. De emoties kunnen hoog oplopen. Het is dan de kunst om goed te luisteren.”

Hij voelt zich aangetrokken tot de monumentale gebouwen. „Ze staan op zichtbare plekken in steden en dorpen en nemen een belangrijke plaats in de gemeenschap in.”

Als een kerk de status monument heeft, is ‘polderen’ soms onvermijdelijk. „Een mooi voorbeeld daarvan is te vinden in Halfweg. De rooms katholieke St. Adalbertuskerk is in overleg met de Rijksdienst en het bisdom uiteindelijk voor de helft afgebroken. De andere helft is gerestaureerd en opgeknapt, met geld dat binnenkwam door woningbouw op de vrijgekomen grond.”

serie Werken voor de kerk

Dat een predikant traktement ontvangt, weet iedereen. Maar er zijn ook andere mensen die (een deel van) hun brood verdienen met werk voor de kerk. Deel 6: de makelaar. Volgende week: de geluidstechnicus.