Ds. C. Hoogerwerf: van journalist tot gevangenispastor
„Als je ergens een aandachtig gehoor wilt hebben, moet je in de gevangenis preken”, stelt ds. C. Hoogerwerf. De hervormde predikant en justitiepastor staat zaterdag 25 jaar in het ambt.
Zijn leven kent grote veranderingen. Cor Hoogerwerf begon na zijn schooltijd als freelancejournalist voor, onder andere, het Reformatorisch Dagblad en Terdege. Hij woonde raadsvergaderingen bij en schreef over technische zaken als de werking van een cd-speler. „Ik voorspelde in de jaren tachtig dat de tijd zou komen dat muziek verkrijgbaar zou zijn in een blokje. Dat is gebeurd, in de vorm van een USB-stick”, zegt hij in een zaal van De Koningshof bij de Maartenskerk in zijn woonplaats Doorn.
Toch was er toen al de roeping tot het predikantschap. Die was ontstaan toen zijn vader in 1984 overleed en hij direct met de dood in aanraking kwam. „Ik kreeg het verlangen om theologie te studeren en dacht: misschien heeft God me wel nodig. Tijdens de studie werd duidelijk dat dit de weg was die God van me vroeg.”
Hij werd predikant in de hervormde gemeente Blauwkapel-Groenekan, waar hij „veel liefde ontvangen heeft.” Als voorbeeld noemt hij een boerengezin waarvan de boer op sterven lag. Ds. Hoogerwerf deed een gebed. Meteen nadat hij amen gezegd had, blies de man de laatste adem uit. „Er is toen een band gesmeed die gebleven is.”
Krijgsmachtpredikant
De moeiten bleven hem niet bespaard. Ds. Hoogerwerf: „Ik stond in de gemeente Blauwkapel-Groenekan, die in 2004 grotendeels hersteld hervormd geworden is, waardoor mijn gemeente nog maar heel klein was. Dat vond ik erg jammer, maar het stond het contact met mensen die een andere keus gemaakt hadden niet in de weg. Ik heb ook van hen hartelijkheid ontvangen, in de vorm van brieven en plotselinge ontmoetingen. Dat is een pleister op de wonde van de breuk, die me bijzonder veel pijn deed.”
De predikant, zoon van schrijfster R. Hoogerwerf-Holleman, kreeg een uitnodiging om krijgsmachtpredikant te worden en daar zei hij ja op. „Ik zei tegen mijn vrouw: „Dit zou weleens de weg van God kunnen zijn”, en dat was het ook. Het was net iets voor me, merkte ik algauw. Ik heb heel veel plezier beleefd aan de praktische zaken van de opleiding, zoals het abseilen en het graven van een schuttersputje.”
Als krijgsmachtpredikant probeerde hij het vertrouwen van de soldaten te winnen, onder andere door tegelijk met hen in alle vroegte op het appel te verschijnen. „Mijn commandant waardeerde dat en ik kreeg een goede ingang bij hem. Tijdens velddiensten kwamen mijn collega’s uit respect bij me in de kerk.”
Ds. Hoogerwerf herinnert zich een militair die hij ’s ochtends in alle vroegte op een muurtje zag zitten en die hem vroeg om te helpen. „Hij ging trouwen en moest nog wat opbiechten aan zijn vriendin. Ik heb gesproken met de familie van die jongen en het is allemaal goedgekomen.”
Een rooms-katholieke jongeman deed zijn verhaal, zittend op een omgezaagde boom. „Hij huilde omdat zijn opa, om wie hij in het leger gegaan was, gestorven was. Het gesprek luchtte hem op. Aan het einde ervan zei hij: „Dominee, mijn opa had de pastoor, maar ik heb u.” Ik weet niet hoe het verder gegaan is met hem, maar ik denk dat de herinnering aan dit gesprek nog weleens naar boven komt als hij langs een kerkdeur komt.”
Het contract van ds. Hoogerwerf met defensie liep in 2014 af en kon in verband met zijn leeftijd niet verlengd worden. Toen kwam er wat anders op zijn pad. „Ik werd gebeld door het adjunct-hoofd van het protestantse justitiepastoraat, met de vraag om tijdelijk waar te nemen als justitiepredikant in de gevangenis van Zoetermeer. Dat heb ik gedaan en van het een kwam het ander. Ik heb gevangenissen in Alphen aan den Rijn, Nieuwegein, Nieuwersluis, Rotterdam en Scheveningen vanbinnen gezien. Nu werk ik onder andere in de Schie-gevangenis in mijn geboorteplaats Rotterdam. Dat had ik nooit zelf kunnen bedenken.”
De justitiepastor kreeg in de loop van de tijd diverse brieven van gevangenen die hem bedankten voor een gebed, een Bijbelwoord of een vers. Hij vertelt over een man die een ernstig delict gepleegd had en daardoor verscheurd werd. Ds. Hoogerwerf voerde meerdere gesprekken met hem over vergeving door God en mensen. Het leed van de slachtoffers bleef niet onbesproken. „De man zei dat hij rustig geworden was door de gesprekken. God zegent het werk.”
Aandachtig gehoor
In de penitentiaire inrichting is wekelijks een kerkdienst, die de ene week geleid wordt door de pastoor en de andere week door de predikant. „Als je ergens een aandachtig gehoor wilt hebben, moet je in de gevangenis preken”, zegt de geestelijk verzorger. „In de prediking komen allerlei bevindelijke aspecten aan de orde. Er zijn gevangenen die hun daad ontkennen, anderen rechtvaardigen wat ze gedaan hebben, maar er zijn er ook voor wie de schuld schuld is geworden en die naar verzoening zoeken.”
Ds. Hoogerwerf is blij met zijn werk. „Gods Woord is niet alleen bedoeld voor de kerkdienst in de christelijke gemeente buiten de muren van de gevangenis, maar ook voor die daarbinnen. Het is Gods wijsheid om overal het Evangelie rijkelijk te zaaien in mensenharten. Ook in de gevangenis moet het Woord gepreekt worden. God zorgt voor de uitwerking. Ik wist niet dat de Geest zo krachtig zou werken in de gevangenis.”
Ds. C. Hoogerwerf
Cor Hoogerwerf wordt in 1959 in Rotterdam geboren. Vanaf 1982 is hij werkzaam als amanuensis en freelancejournalist, onder andere voor het Reformatorisch Dagblad. Van 1987 tot 1993 studeert hij theologie in Utrecht. In 1994 wordt hij bevestigd als predikant van de hervormde gemeente van Blauwkapel-Groenekan (Utrecht).
In 2009 wordt hij krijgsmachtpredikant, eerst in Oirschot, later in Ermelo. Sinds 2016 is hij geestelijk verzorger/gevangenispredikant, op dit moment in de penitentiaire inrichtingen De Schie te Rotterdam en Haaglanden in Scheveningen.
Het echtpaar Hoogerwerf heeft vijf kinderen en woont in Doorn.