Toch zijn ook dit circulaire activiteiten, vertelt PBL-onderzoeker Trudy Rood (51). „Het doel van circulaire economie is een efficiënter gebruik van grondstoffen, waardoor er minder wordt verspild en minder grondstoffen nodig zijn. Door het repareren of hergebruiken van producten blijven deze langer in gebruik en zijn er dus minder nieuwe nodig.”

Rood werkte mee aan het onderzoeksrapport ”Circulaire economie in kaart” dat het PBL vrijdag naar buiten bracht. Uit het onderzoek blijkt dat 5 procent van de Nederlandse economie op dit moment circulair is. Het gaat om 85000 initiatieven, waarvan 1500 vernieuwende.

Rood vindt het „verrassend” dat er al zoveel circulaire initiatieven zijn in Nederland. „Sommige bedrijven zijn heel innovatief. Zo is een bedrijf dat koptelefoons produceert bezig met een ontwerp waarbij losse onderdelen vervangen kunnen worden. Op die manier wordt het voor een consument aantrekkelijk om een onderdeel te laten repareren in plaats van een nieuw apparaat te kopen. Het bedrijf Swapfiets biedt fietsabonnementen aan. Swapfiets zorgt er vervolgens voor dat de geleasede fiets goed functioneert.”

In sommige gevallen wordt een circulair initiatief gecombineerd met een sociaal doel. Een voorbeeld daarvan is de Verspillingfabriek, die van afgekeurde groente en fruit soepen en sauzen maakt. Het bedrijf zet mensen in die werkloos zijn of een afstand tot de arbeidsmarkt hebben.

Hoewel de uitkomsten van het rapport Rood positief verrasten, moet er volgens de onderzoeker „nog veel gebeuren” om de economie in 2050 volledig circulair te krijgen. „Bedrijven moeten innoveren, zodat het makkelijker wordt om productonderdelen te hergebruiken. Philips doet dat al met de revisie van medische apparatuur. Een fietspad van gerecycled plastic is ook een mooi voorbeeld.”

De omschakeling vraagt bovendien andere vaardigheden van mensen in bedrijven. „Als een bedrijf verantwoordelijk blijft voor het onderhoud van een product, bijvoorbeeld bij een abonnement op een wasmachine, moet de onderneming samenwerken met een ander bedrijf. Investeerders willen ook weten welke risico’s er aan zo’n abonnement zitten.”

Ook de consument moet een omschakeling maken, vertelt Rood. „We zijn gewend om dingen in bezit te hebben. Vaak denken we niet na of we een product nodig hebben of dat we het zouden kunnen delen met anderen. Een bladblazer bijvoorbeeld is prima te delen met buren. Het is voor een consument vooral een kwestie van wennen.”

Tips voor circulair gebruik

• Zet in op hergebruik en reparatie. Richt daarvoor als bedrijf nieuwe samenwerkingen op.

• Zorg ervoor dat het product aan het einde van zijn levensloop terugkomt, zodat onderdelen opnieuw te gebruiken zijn.

• Laat consumenten zien dat circulaire initiatieven normaal zijn. Het repareren van een spaak valt er ook onder.

• Onderhoud als consument een product, zodat het een lange levensduur heeft.

• Bedenk voor je iets koopt: heb ik het echt nodig, of kan ik het delen?

• Accepteer dat duurzame producten een afwijkende verpakking kunnen hebben.