Price verdiepte zich in talloze studies die de afgelopen jaren verschenen. Sinds de relatief korte tijd dat de smartphone er is, nu ruim tien jaar, is er veel onderzoek gedaan. En hoewel er over de langetermijneffecten van smartphonegebruik nog moeilijk iets definitiefs te zeggen valt, klinkt in veel studies de nodige zorg door. Ook Price slaat alarm: onze gehechtheid aan apparaten is een maatschappelijke verslaving, en daar moeten we iets aan doen.

Maar wat? Het antwoord op die vraag vond Price niet, dus besloot ze zelf een oplossing te ontwikkelen. Voordat ze haar methode beschrijft, schetst ze in de eerste helft van haar boek waarom we ”het moeten uitmaken” met onze telefoon.

Confronterend

Dat wetenschappelijk onderbouwde lijstje waaroms is niet per se nieuw, maar wel confronterend. Smartphones zijn verslavend. Fabrikanten manipuleren met slimme techniek doelbewust onze dopamineresponsen, waardoor we steeds weer naar het apparaat grijpen, in de hoop op een beloning. Intussen zijn we bang om iets te missen, of ervaren we een sterke drang om ergens bij te horen, bevestigd te worden.

Smartphones, zo vervolgt Price, confisqueren onze aandacht. Ze zorgen ervoor dat we ons niet goed meer kunnen concentreren en steevast afgeleid zijn, wíllen zijn. Ze tasten ons vermogen aan om diep na te denken. We slapen minder en slechter, en zijn daardoor minder creatief.

De journaliste is snoeihard over de destructieve krachten achter sociale media, die er volgens haar op gericht zijn om met slimme techniek onze aandacht te kapen én vast te houden. Trojaanse paarden, noemt ze de netwerken. Het zijn bovendien dataslorpers die zo veel mogelijk van onze gegevens proberen te verzamelen, te koppelen én te gelde te maken.

Mindfulness

Voor Price is het glashelder dat we de ongezonde relatie met onze smartphone moeten verbreken. Om daartoe te komen, ontwikkelde ze een dertigdagenstappenplan op basis van mindfulness. Dat moet helpen om de impulsen van de menselijke geest beter te onderkennen en te beheersen. Volgens de auteur zal de lezer daardoor de fundamentele emoties, angsten en verlangens herkennen die ten grondslag liggen aan verslavingen. En dat is, meent ze, een essentiële stap voor het doorbreken ervan.

Wat volgt in de tweede helft van het boek is een praktische gids die de lezer door de dertigdagenperiode heen loodst. De acties die Price voorschrijft zijn gecentreerd rond de vraag: „Waar wil ik mijn aandacht aan besteden?”

Mindfulness heeft in christelijke kring een wat negatieve lading, maar Price brengt het vooral als een bewustwordingsproces. Ze daagt de lezer voortdurend uit om aandacht te hebben voor hoe en wanneer deze zijn telefoon gebruikt, hoe hij zich daarbij voelt. Die observaties moeten uiteindelijk leiden tot gedragsverandering. Door bij elke neiging om naar de telefoon te grijpen eerst te vragen: Waarvoor? Waarom nu? En wat zou ik anders kunnen doen?

Naast bewustwording is het veranderen van gewoonten een belangrijk aspect van de ”methode-Price”. Dat kan op tal van manieren: door apps in mapjes te zetten, zodat ze minder opvallen. Door je telefoon op een andere plek –niet naast je bed– op te laden, door je telefoon niet te checken als er anderen bij zijn (hoogst onbeleefd, sowieso).

Diep ademhalen

Price suggereert ook concrete mindfulnessoefeningen. Bijvoorbeeld door te stoppen met waar je mee bezig bent, diep adem te halen en je aandacht te richten op wat je op dat moment ervaart. Het gaat erom dat je er met deze oefeningen steeds beter in slaagt om ‘snelheidsdrempels’ op te werpen tussen impulsen en daden. Andere oefeningen zijn: nietsdoen of juist focussen.

Ze komt uiteindelijk uit bij mindfulnessmeditatie. Dat noemt ze „een geseculariseerde vorm van boeddhistische meditatie” en het is juist vanwege die achtergrond dat christenen hier moeite mee zullen hebben. Maar tegelijkertijd is het voor hen niet minder belangrijk om de stilte te zoeken. Weliswaar niet om zich met ademhalingsoefeningen te richten op een onbestemd ‘iets’, maar om in afzondering te reflecteren op wat het hart bezet en zou móéten bezetten.

Vasten

Price bouwt naarmate de dertig dagen vorderen, schermloze dagen in. Vastenperiodes, adempauzes zonder de voortdurende triggers van de smartphone. Samen met de bewustwording en de meer technische ingrepen die ze ook beschrijft, levert dat aan het einde van de dertig dagen een zelfbewuste telefoongebruiker op. Iemand die zijn impulsen herkent en weet te beheersen, die zijn smartphonegebruik zo heeft ingericht dat de schadelijke effecten zijn geminimaliseerd.

In theorie dan. Want Price is eerlijk genoeg om vast te stellen dat ze, twee jaar nadat ze zelf afstand van haar smartphone nam, nog dagelijks op haar hoede moet blijven.

Boekgegevens

Ik maak het uit! Een gezonde relatie met je smartphone in 30 dagen, Catherine Price; uitg. Business Contact, Amsterdam, 2018; ISBN 978 90 470 1127 9; 192 blz.; € 15,-.