Democratie werkt niet in Rusland, zeggen Russen vaak. „Daar is het te groot voor.” Poetin zal het daar zeker mee eens zijn. Door democratische verkiezingen raakt hij langzaam de invloed kwijt over verschillende regio’s in Ruslands verre oosten. De kandidaten die hij naar de regio’s in het verre oosten stuurde, werden de afgelopen weken weggestemd. En dat stemt de president zeer ontevreden.

Het Russische verre oosten ligt dichter bij Peking, Seoul en Tokio dan bij Moskou. En juist in die verre regio is de electorale strijd in Rusland er de laatste tijd het hevigst. Kandidaten van de oppositiepartijen hebben de afgelopen weken in verschillende regio’s gewonnen. In Chabarovsk won kandidaat Sergej Foergal van de Liberaal Democratische Partij (LDPR) van zijn uitdager Vjatsjeslav Sjport met 70 procent van de stemmen.

Ook in Vladivostok, hoofdstad van de regio Primorië, is sinds deze maand een oppositiekandidaat de baas. Andrej Tarasenko, door Poetin naar Vladivostok gestuurd, legde het af tegen de communist Andrej Isjtsjenko. Totdat na het tellen van 95 procent van de stemmen het tij keerde voor Tarasenko en hij toch nog een meerderheid kreeg.

De plotselinge ommezwaai was zelfs voor Russische begrippen te ongeloofwaardig. De verkiezingen in Primorië moesten over. Maar het Kremlin heeft geen sterke kandidaat en lijkt ook daar de verkiezingen te gaan verliezen.

Rusland heeft nauwelijks vrije en eerlijke verkiezingen. In de regel wint de kandidaat van het Kremlin, dat is vaak niet eens de vraag. De verkiezingen zijn er voor de show. En als het Kremlin een andere kandidaat wil, dan wordt de eerste van corruptie beschuldigd en zet Moskou er een andere gouverneur neer. In Rusland is er altijd wel iets te vinden om kandidaten van te beschuldigen.

Meestal worden verkiezingen niet beslist in het stemhokje, maar maanden van tevoren in rechtszaken. Daar worden leden van de radicale oppositie veroordeeld en wordt hun verboden zich verkiesbaar te stellen. In de landelijke verkiezingen gebeurde dat met Aleksej Navalny. En in de regionale verkiezingen is dat eerder regel dan uitzondering.

Desastreuze resultaten

De reden dat Foergal en Isjtsjenko de verkiezingen konden winnen is dat de LDPR en de Communistische Partij in de Doema goed samenwerken. Het gebeurt vrijwel nooit dat deze partijen tegen een wet van Poetin en zijn partij stemmen. Maar het verlies van de pro-Poetin-kandidaten is toch opvallend. Het laat zien dat het Poetinregime toch scheurtjes vertoont.

De oorzaak van de desastreuze resultaten van de pro-Poetin-kandidaten is allereerst de stijging van de pensioenleeftijd die premier Medvedev vlak voor de zomer instelde. Isjtsjenko en Foergal voerden actief campagne tegen de verhoging, en dat was voor de kandidaten uit Moskou een nadeel. En dat nadeel is niet alleen in het verre oosten te voelen. Ook de verkiezingen in de regio Vladimir werden gewonnen door een oppositiekandidaat, Vladimir Sipjagin, overduidelijk vanwege de pensioenen.

Lange tijd leek Poetin de kritiek die zijn beleid kreeg weinig te deren. Maar de verhoging van de pensioenleeftijd deed alles veranderen, zegt Valeri Solovej, hoogleraar aan het Staatsinstituut voor Internationale Relaties in Moskou. „De boodschap die de mensen aan Poetin willen meegeven is simpel: óf hij geeft het oude sociale vangnet terug, waarmee hij de gewone man beschermt, óf hij krijgt het moeilijk.”

Het falen van Poetin in het verre oosten is echter nog opvallender vanwege de politieke aandacht die Poetin de laatste jaren aan dat gedeelte van het land gaf. De centralisatiepolitiek die Poetin al voert sinds 2000 heeft weinig effect. Poetin probeert zijn macht over de regio’s uit te breiden, maar ondanks de enorme investeringen heeft de president niet de populariteit van de bevolking gewonnen.

Voor de inwoners van het verre oosten ligt Moskou erg ver weg. Daarom investeert de president in het gebied. Maar hij slaagt er niet in de bevolking op zijn hand te krijgen. De investeringen komen alleen bij de grote bedrijven terecht en de meeste inwoners voelen dat niet in hun portemonnee.

Niet warm onthaald

. De lokale afgevaardigden van de oppositiepartijen voelen met de inwoners mee en zorgen ervoor dat zij juist wél wat van die investeringen merken. Daar ligt hun kracht. Een willekeurige hoge piet uit Moskou wordt niet warm onthaald door de gewone man in het oosten.

Het lijkt erop dat, hoe meer Poetin probeert zijn stempel te drukken op het verre oosten, hoe meer de regio zich van Moskou distantieert. En dan helpen de vervalste verkiezingen in Primorië juist mee aan deze verwijdering. Poetin heeft een probleem in het verre oosten dat hij niet zomaar kan oplossen. Als hij geen aanpak vindt die werkt, zal de invloed van Moskou in het gebied alleen maar afnemen.