Het is de achtste september van het jaar 218. Op de heerbaan van Fectio (fort Vechten) naar het westen is een groep Romeinse soldaten bezig de weg te repareren na waterschade. Links naast de weg drijft een lokale boer zijn koeien voort. Een bode te paard komt razendsnel voorbij, met een belangrijke boodschap op weg naar de provinciehoofdstad. Een kar volgeladen met grind is krakend op weg naar een wegreparatie.

Precies 1800 jaar later is de Romeinse weg wederom het toneel van menselijke activiteit. Zaterdag was de archeologische opgraving vrij toegankelijk voor publiek. Er kwamen zo’n 5000 mensen kijken naar de opgravingen.

Herre Wynia, stadsarcheoloog van Utrecht: „We hadden 400 zakjes met grind gevuld om als aandenken uit te delen aan bezoekers, maar dat was bij lange na niet genoeg. Mensen vonden het een heel bijzondere ervaring om op een echte Romeinse weg te staan.” De weg ligt ongeveer 30 centimeter onder de oppervlakte en bestaat uit een mengsel van grind, zand en klei. De archeologen van de gemeente Utrecht zijn de komende weken nog bezig met onderzoek naar de weg en de greppels ernaast. Daarna gaat de nieuwbouw verder.

Militaire functie

In de Romeinse tijd had de weg voornamelijk een militaire functie. Samen met de Rijn en een netwerk van forten vormde de weg de noordgrens, limes, van het Romeinse Rijk. Troepen soldaten konden zich via de weg snel verplaatsen en zo de grens veilig houden. Ook belangrijke berichten werden in een mum van tijd verspreid. Wynia: „Koeriers reden met paarden van het ene verversingsstation naar het andere. In elk station stonden verse paarden klaar, zodat ze zonder oponthoud door konden reizen.”

Het stuk Romeinse weg bij Leidsche Rijn werd al in 1997 ontdekt in de nabijgelegen wijk Veldhuizen. „Mijn collega kreeg ’s avonds een telefoontje: „Kom eens kijken hier, er steken houten balken en palen uit de grond.” Hij kwam al snel tot de conclusie dat het om een Romeinse weg ging.” De afgelopen tijd werd door middel van grondboringen en opgravingen de ligging van de weg in kaart gebracht. „We wisten niet precies genoeg hoe de weg liep, dus kon hij niet worden opgenomen in het bouwplan en moesten we hem opgraven. Het is de bedoeling dat in de nieuwe wijk straks zichtbaar wordt waar de oude weg liep. Op andere plekken ligt bijvoorbeeld een modern grindpad precies boven de Romeinse weg.”

Het opgraven en onderzoeken van de weg levert archeologen informatie op over de technische vaardigheden en landschapskennis van de Romeinse ingenieurs.

Ook worden er rondom de weg verschillende vondsten gedaan. Bijvoorbeeld in 1997, toen een paar uur na de ontdekking ook een compleet Romeins schip in het weiland werd gevonden.

De houten rivierpraam bleek in de vochtige weidegrond prima geconserveerd te zijn. „Na twintig jaar graven komen we nog steeds de gekste dingen tegen. We hebben bijvoorbeeld een moerasbrug en een loskade ontdekt. En we kwamen erachter dat dit stuk weg in de tweede eeuw verplaatst is. Eerst liep het tracé verder richting het noorden; veel dichter bij de Rijn. Archeologie is slopen, maar we krijgen er veel informatie voor terug”, zegt de stadsarcheoloog.