De Koerden in Syrië worden al weken door het Turkse NAVO-leger zwaar aangevallen. Er vallen ook veel gewone burgers als slachtoffers. De Koerdische stad Afrin staat op omvallen. Koerden schreeuwen om hulp. Salafistische, fascistische groeperingen staan te popelen om de macht van de Koerden over te nemen. Volgens de Koerden zijn dit veelal extremistische moslims uit onder andere de Kaukasus. Als huurlingen van Erdogan staan zij klaar om de ”ongelovige” Koerden te onderwerpen. Waarom laten de Amerikanen, Fransen en Engelsen hun trouwe bondgenoten ”on the ground” in Syrië zo vallen? Zijn ze onbetrouwbaar?

Nee, ze zijn eerder consequent. Het lijkt erop dat dit nieuw is, maar dat is het niet. De drie landen hebben in de afgelopen eeuw namelijk niets anders gedaan. In het begin waren het de Engelsen en Fransen en vooral na de Tweede Wereldoorlog ook de Amerikanen die zich in de situatie van het Midden-Oosten mengden. De norm was om meer macht uit te oefenen in het Midden-Oosten door een verdeel-en-heerspolitiek. Een gloednieuwe uitvinding van de 20e eeuw. En het moet de landen nagegeven worden: dit spel wordt al ruim een eeuw op formidabele wijze gespeeld.

Mandaatgebieden

Na de val van het Ottomaanse Rijk verdeelden de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog, Frankrijk en Engeland, het Midden-Oosten in mandaatgebieden. Dat was een iets vriendelijker term voor kolonialisme. Om de rust in hun gebieden te behouden, werd flink aan de verdeel-en-heerspolitiek gewerkt. Dit gold in het bijzonder ook voor de mandaatgebieden Irak en Syrië, waar Arabieren (islamitische soennieten en sjiieten/alevieten), Koerden (islamitische soennieten) en Assyriërs (christenen) woonden.

De Koerden en de Assyriërs werden de grote verliezers van dit twintigste-eeuwse machtsspel. In zowel Irak als Syrië zagen de christenen Frankrijk en Engeland als hun natuurlijke bondgenoten. „Zij zijn ook christenen en dus gaan zij ons helpen”, was de naïeve gedachte van de Assyriërs. De Engelsen beloofden de Assyriërs autonomie in Irak, maar lieten hun geloofsgenoten ”on the ground” in de steek. Arabieren en Koerden vielen de christelijke Assyriërs in 1933 aan. Na de eerste genocide van de Eerste Wereldoorlog was dit een tweede genocide, op kleinere schaal, maar met een ernstige vorm van etnische zuiveringen. Na het vertrek van de Engelsen uit Irak werden veel Assyriërs vermoord. Een deel van hen vluchtte naar het andere mandaatgebied, waar de Fransen de christenen nog tot 1946 beschermden.

Onderdrukt volk

De Koerden hoopten op en droomden van meer clementie van de Arabische islamitische broeders. Dat was tevergeefs. De Engelsen en de Fransen beloofden de Koerden van alles na de Eerste Wereldoorlog, maar na het einde van de periode van mandaatgebieden zagen de Koerden met lede ogen aan hoe zij door hun Europese bondgenoten in de steek werden gelaten. Weg droom. Geen Koerdistan. Het gevolg was een versnipperd en onderdrukt volk in vier verschillende landen. En dat gaat door tot vandaag. Het stadje Afrin is hiervan het recentste voorbeeld. Het is het toneel van een indrukwekkend politiek schouwspel van de grote mogendheden.

In Syrië hebben de Koerden als ”huurlingen” van de Amerikanen de organisatie IS verslagen. De Amerikanen zagen op hun beurt eerder in Noord-Irak en later in Noord-Syrië de Koerden als de nieuwe Israëlieten. Ook Israël juichte achter de schermen de Koerdische aspiraties met het oog op meer zelfstandigheid toe. Niettemin laten Amerika, Israël, Frankrijk en Engeland de Koerden nu volledig aan hun lot over. Erdogan mag met zijn goedgeorganiseerde NAVO-leger de slecht bewapende Koerden in Afrin verpletteren. Extremisten kunnen met steun van de NAVO een eigen regio besturen. En ja, dan kunnen zij bijvoorbeeld nieuwe terroristen klaarstomen om in Europa onschuldige burgers aan te vallen.

Opnieuw de klos

De Koerden voelen zich zwaar in de steek gelaten door hun westerse bondgenoten. „Wij zijn opnieuw de klos”, zo verwoorden Koerden hun frustraties gedurende geweldloze demonstraties in de Europese straten. Eerder was het de beurt aan Irak, maar nu is het Turkije dat zijn gang mag gaan in Afrin. En de volgende aanvaller staat al klaar om zijn slag te slaan: Assad. Als de Amerikanen klaar zijn, mag hij het resterende gebied van de Koerden in Noord-Syrië verpulveren. De Koerden in Syrië mogen zich erop voorbereiden dat ze weer een eeuw door de Arabieren onderdrukt zullen worden. Over een eeuw mogen geschiedschrijvers aan de Koerden het antwoord geven op de vraag waarom de westersen zo onbetrouwbaar waren als bondgenoten. Onbetrouwbaar? Geen sprake van. De Koerden hadden na twee eeuwen beter moeten weten.

De auteur is freelancejournalist.