Cuba en Turkije
Het waren niet de straten van Havana of de witte stranden van Varadero die D66-voorman Dittrich vrijdag naar Cuba lokten. Hoewel zijn toeristenvisum die indruk wekte, wist de militia op de luchthaven beter. Geen wonder: de Spaanse reisgenoot van Dittrich had al vooraf, in een taal die alle Cubanen verstaan, rondgebazuind dat er ontmoetingen met dissidenten op het programma stonden. Bovendien bezocht Dittrich een paar maanden geleden ook al enkele dissidenten.
Dittrich kon dus vermoeden dat hij op de lijst stond. Samen met CDA-kamerlid Ferrier en de Spanjaard Moragas zat hij een paar uur vast in Cuba. Het drietal is per kerend vliegtuig teruggestuurd naar Europa.
Er is alle reden toe dat Dittrich, samen met CDA-kamerlid Ferrier, aandacht vraagt voor de naleving van de mensenrechten in Cuba. Het dictatoriale regime van Fidel Castro zette bijvoorbeeld anderhalf jaar geleden 77 dissidenten vast, naar verluidt onder onmenselijke omstandigheden, en legde hun gevangenisstraffen op tot 28 jaar. Onder hen zijn vakbondsleiders, onafhankelijke journalisten en oppositieleiders die hun mening over het communistische regime niet onder stoelen of banken staken. In totaal zitten in Cuba ruim 300 dissidenten achter de tralies.
Op het reisprogramma van Dittrich stond ook een kerkdienst, ter herinnering aan een tot zinken gebrachte boot met politieke vluchtelingen. Dittrich zou er goed aan doen ook aandacht te vragen voor christenen, die op allerlei manieren worden lastiggevallen, bijvoorbeeld bij het verspreiden van theologische lectuur.
Al met al is de aanpak van de D66’er niet zo slim. De keus voor een toeristenvisum is te begrijpen, een zakenvisum zou hem zeker geweigerd zijn. CNV-voorzitter Terpstra kreeg in 2002 ook geen visum van de Cubaanse autoriteiten, waarna een missie van het ministerie van Economische Zaken werd afgeblazen. Een andere CNV-voorvrouw, Eva Scholte, reisde eerder op een toeristenvisum maar werd ook direct na aankomst uit de rij geplukt en teruggestuurd.
Als Dittrich zijn reis rustig had kunnen voortzetten, zou hij beduidend minder aandacht hebben gekregen. Van de D66’er is bekend dat hij publiciteit niet schuwt en in dat opzicht komt de uitzetting hem dan ook goed uit. Lang voor hij weer op Schiphol landde, klonken in Nederland al verontwaardigde reacties. PvdA-kamerlid Timmermans, die ook mee had willen reizen maar verhinderd was, wil de handelsbetrekkingen met Cuba ter discussie stellen en vindt dat de EU de Cubanen harder moet aanpakken. Volgens Dittrich kan er geen sprake van zijn dat de EU de banden met Cuba aanhaalt, zoals Spanje graag wil.
Hier lijkt sprake te zijn van selectieve verontwaardiging. Het naleven van mensenrechten moet zeker meewegen bij het aangaan van handelsrelaties, maar dan moeten we ook onze betrekkingen met China, India of bijvoorbeeld Wit-Rusland kritisch tegen het licht durven houden. Dat geldt nog sterker voor de toetreding van Turkije tot de EU. Een vergelijking tussen Cuba en Turkije gaat op verschillende plaatsen mank, maar Dittrich meet nu toch met twee maten.
CDA-europarlementariër Eurlings is bijna klaar met zijn rondreis door Turkije en komt tot andere conclusies dan de Europese Commissie. Die zette enkele weken geleden het licht op groen voor de toetreding tot de Europese Unie. Eurlings vindt echter dat er nog veel mis is met de mensenrechten. De wetten mogen dan verbeterd zijn, in de praktijk komt er nog weinig van terecht en het aantal martelingen stijgt juist. „En dat leidt niet één keer tot een rechtszaak of zelfs maar een schorsing van een politieagent.” Toch vindt D66 dat de onderhandelingen over toetreding tot de EU snel moeten beginnen. Misschien moet Dittrich eens op vakantie naar Turkije?
