Zorgverzekeraar moet niet te dwingend worden
Hoeveel invloed mag de zorgverzekeraar hebben op de zorgpraktijk van zzp’ers die wijkverpleegkundige zorg leveren? Die vraag is actueel door een kort geding dat zelfstandig werkende verplegenden en verzorgenden, verenigd in de Stichting ZorgRecht, hebben aangespannen. Vrijdag besliste de kortgedingrechter het geschil vooralsnog ten gunste van de zzp’ers, maar een lange procedure ligt in het verschiet. Het recht van verzekerden om hun eigen hulpverlener te kiezen en het gros van de geleverde zorg toch vergoed te krijgen uit het basispakket, staat daarin centraal.
Discussies over dit recht zijn politiek gevoelig. Toen het toenmalig zorgminister Schippers in 2014 door weerstand van drie PvdA-senatoren niet lukte om dit recht via een wetswijziging in te perken, leidde dat bijna tot de val van Rutte II. In opdracht van Schippers ontwikkelde, lagere regelgeving stelde verzekeraars alsnog in staat om het inkoop- en vergoedingsproces meer te sturen. Van die ruimte maken verzekeraars in toenemende mate gebruik, Zilveren Kruis voorop.
Het door deze verzekeraar uitgelokte geding is dan ook een proefproces.
Dat het streven naar kostenbeheersing vooropstaat, wordt door verzekeraars zelf erkend. Zo rechtvaardigt Zilveren Kruis de aangescherpte eisen voor zelfstandig werkende verplegenden en verzorgenden door te zeggen dat het bij deze groep „gemiddeld dubbel zo veel zorguren” en „een explosieve stijging” van in rekening gebrachte kosten ziet. Dat oordeel kan echter niet worden geveld zonder eventuele verschillen in de patiëntenpopulatie daarbij te betrekken. Zo is het alleszins denkbaar, en signalen wijzen daar ook op, dat de groep zzp’ers bovengemiddeld vaak de hulp aan patiënten met een intensieve zorgvraag voor zijn rekening neemt. Nader onderzoek is wenselijk.
Maatregelen om te voorkomen dat zzp’ers ondoelmatige zorg gaan leveren, heeft Zilveren Kruis bovendien al in voldoende mate getroffen: de zorgbehoefte mag sinds dit jaar niet meer worden vastgesteld door een zelfstandige die vervolgens ook de zorg verleent.
Extra maatregelen, zoals zzp’ers dwingen een machtiging aan te vragen voor de zorg aan elke nieuwe cliënt of de cliënt de factuur laten voorschieten, ogen dan ook rijkelijk overdreven. Door die eisen toch op te leggen, toont Zilveren Kruis zich bovendien Oost-Indisch doof voor de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). In het beleid van verzekeraars is de nadruk vooral op „prijs en doelmatigheid” komen te liggen, aldus de adviesraad in oktober. Te weinig ruimte is er voor de specifieke noden van de patiënt.
De vraag wat de vrije artsenkeuze mag kosten, is primair een politieke; dat is waar. Het is echter aan verzekeraars om het juiste midden te bewaren en niet door te schieten in onnodig belemmerende regeltjes. Vrije artsenkeuze op een normale wijze inkaderen: ja, vrije artsenkeuze via de achterdeur alsnog om zeep helpen: nee.
