Ziekenhuizen, dierenasiels, woon-zorgcentra, kinderboerderijen en schoolpleinen. Die staan bij vrijwel alle gemeenten op de lijst met locaties waar met oud en nieuw geen vuurwerk afgestoken mag worden. Daarnaast zijn soms ook parken (Dordrecht), benzinestations (Hardinxveld-Giessendam), fietstunnels (Rijssen-Holten) en de omgeving van het station (Goes) of het azc (Smallingerland) vuurwerkvrij verklaard.

Tijdens de jaarwisseling van 2013 stelden zo’n twintig gemeenten voor het eerst vuurwerkvrije gebieden in. Dit jaar staat de teller op tachtig, blijkt uit onderzoek van het AD. Een rondgang van deze krant langs zo’n twintig gemeenten in de Biblebelt laat echter zien dat dergelijke zones weinig worden aangegrepen om de rust tijdens kerkdiensten te bewaren.

Geen vraag, geen overlast

Terneuzen sluit dit jaar voor het eerst aan in de rij van gemeenten met vuurwerkvrije zones. Die zijn er niet rond kerken, omdat „er geen aanleiding is te veronderstellen dat daar in bijzonder vuurwerk wordt afgestoken”, legt een woordvoerder uit.

Ook Ede heeft zondag voor het eerst een lokaal vuurwerkverbod. Burgemeester Verhulst heeft daar in zijn vorige standplaats, Goes, goede ervaringen mee opgedaan, zegt een woordvoerder. Vraag naar een verbod rond kerken is er volgens haar niet.

Locaties in Dordrecht waar een vuurwerkverbod van kracht is, werden aangedragen door de bevolking. Vanuit de kerken kwam er geen verzoek. Rond kerken in Hardinxveld-Giessendam hebben zich volgens een woordvoerder van de gemeente niet eerder problemen voorgedaan. Daarom zijn er ook geen extra maatregelen genomen.

Reimerswaal verbiedt vuurwerk wel in de buurt van woon-zorgcentra, maar niet rond kerkgebouwen, omdat daar nauwelijks klachten van overlast vandaan komen. „Als je een vuurwerkvrije zone instelt, wek je bij burgers de verwachting dat er meteen opgetreden wordt bij een overtreding”, zegt een woordvoerder. „Die garantie kunnen we niet geven.”

Vier kerken interesse

Kerken in Woudenberg vallen, anders dan eerdere jaren, buiten de vuurwerkvrije zones. In de praktijk bleek het lastig om zo veel vuurwerkvrije gebieden te handhaven, zegt de gemeente. Daarom zijn er nu nog vijf. De burgemeester heeft opgeroepen rond kerkdiensten geen vuurwerkoverlast te veroorzaken.

Op grond van de Zondagswet zouden kerken dit jaar sowieso op rust rond het gebouw moeten kunnen rekenen. Die wet verbiedt het om lawaai te veroorzaken binnen een straal van 200 meter van gebouwen waar op dat moment kerkdiensten plaatsvinden.

Vuurwerk rond kerken in Nunspeet en Rijssen-Holten is al jaren verboden – zondag of geen zondag. Overlast vormde daar geen aanleiding voor. De gemeente Nunspeet koos er bewust voor om het rustig te houden tijdens de samenkomsten. In Rijssen-Holten was het de SGP-fractie die de oudejaarsdiensten niet wilde laten verstoren door geknal.

Net als anders is vuurwerk afsteken op de laatste dag van het jaar tot 21.30 uur verboden rond een viertal kerken in de Krimpenerwaard. Volgens de gemeente zijn een aantal jaar geleden alle kerken benaderd met de vraag of zij een vuurwerkvrije zone wensen. Niet meer dan vier toonden interesse. Daarom geldt het afsteekverbod alleen rond hervormde gemeenten in Berkenwoude, Stolwijk, Bergambacht en Schoonhoven.

Elf jaar eerder

”Oproep tot rust rond oudjaar; burgemeesters bepleiten stilte op zondag” kopte de voorpagina van het Reformatorisch Dagblad elf jaar geleden. Een aantal gemeentebesturen vroeg inwoners toen helemaal niet te knallen op zondag, dus niet alleen als de kerken vol zitten. Zo riep de toenmalige Staphorster burgemeester inwoners in 2006 op om vuurwerk, vreugdevuren of carbidschieten op zondag achterwege te laten. Dat dergelijke verzoeken anno 2017 achterwege blijven, komt vooral doordat vuurwerk sinds drie jaar pas na 18.00 uur de lucht in mag, zeggen gemeenten. Voorheen kon dat al vanaf 10.00 uur.

Puttenaren mogen nu niet ’s morgens meer carbidschieten of een vreugdevuur stoken. Ook in gemeenten als Dronten, Kampen en Noordoostpolder mag dat vanwege de zondag pas ’s middags. Staphorst biedt ruimte om behalve zondag ook op zaterdag melkbussen te laten knallen, net als Hardenberg en Elburg. Het carbidschieten op het Havenplein in Genemuiden is een dag vervroegd.

Katwijk stelde elf jaar terug een speciaal afsteekverbod in van een halfuur voor tot een halfuur na de kerkdiensten. Nu beschouwt de gemeente 31 december als een gewone oudjaarsdag. „Het beleid is niet anders nu de laatste dag van het jaar toevallig op zondag valt.”