Dat bleek vrijdag uit Burgerperspectieven, een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar de stemming in Nederland dat ieder kwartaal verschijnt.

Ten opzichte van het derde kwartaal van dit jaar zijn Nederlanders nu over het algemeen optimistischer over hun land en trotser op de Nederlandse economie. Ook hebben ze meer vertrouwen in de toekomst van hun financiële situatie. Ze maken zich ook zorgen, vooral over ontwikkelingen in de manier waarop mensen samenleven. Individualisme, gebrek aan respect en polarisering worden als belangrijke probleempunten genoemd.

Virtuele wereld

Volgens de onderzoekers vinden opvallend veel mensen dat de smartphone de oorzaak is van de negatieve ontwikkelingen. In plaats van persoonlijk contact lijken menselijke relaties zich steeds meer af te spelen in een virtuele wereld.

Relaties zijn volgens sommige geïnterviewden hierdoor minder persoonlijk en hecht geworden, met als gevolg individualisering en een hardere samenleving. Een van de geïnterviewden: „In plaats van op elkaar te letten en met elkaar te praten, kijken mensen steeds meer naar hun smartphone.”

Jongeren bevestigen de negatieve effecten. Een Arnhemse jongere zei tegen een van de onderzoekers: „Het is een schijnbetrokkenheid op de mobiel. Vroeger had je echt contact.”