Die conclusie werd vrijdagmiddag in Soesterberg getrokken tijdens het congres ”Bouwarbeidsmarkt 2017-2022” van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). Oudere werknemers vallen in de bouw verhoudingsgewijs veel meer uit door arbeidsongeschiktheid en ziekteverzuim. „We kunnen veel aan preventie of omscholing doen, maar een groep 55-plussers is vooral gebaat bij eerder kunnen stoppen, al dan niet geleidelijk aan in deeltijd”, gaf EIB-directeur Taco van Hoek als voorzet.

Twee routes

Er zijn twee mogelijke routes voor vervoegde pensionering. Voor arbeidskrachten in zware beroepen zou de AOW-leeftijd naar voren kunnen worden gehaald met een beroepenlijst op basis van criteria als de arbeidsongeschiktheidskans, langdurig verzuim en nachtwerk. „In veel andere Europese landen gebeurt het al”, aldus Van Hoek.

Koppeling van de AOW-leeftijd aan beroepsjaren is een andere mogelijkheid. Van Hoek: „Als bijvoorbeeld mensen na 47 beroepsjaren AOW ontvangen, kunnen laaggeschoolde werknemers al vlak voor 65 jaar met pensioen, terwijl er voor de midden- en hoogopgeleiden weinig tot niets verandert. Dat is eenvoudig te realiseren, maar leidt wel tot relatief hogere kosten omdat deze groep omvangrijker is.”

Charles Verhoef van Zelfstandigen Bouw was in het paneldebat realistisch. „Voor die zware-beroepenlijst bestaat in ons land geen politiek draagvlak”, aldus Verhoef. „Dan kun je gezellig blijven drammen, maar uiteindelijk moet je constateren dat je het niet voor elkaar krijgt. Daarom ben ik veel meer geporteerd voor een directe koppeling met de beroepsjaren. Die zijn objectief vast te stellen. Men heeft er voor gewerkt en er voor betaald. Wie heel veel jaren heeft gewerkt en meebetaald aan de AOW, mag er dan eerder de vruchten van plukken. Deze weg is misschien iets duurder, maar de kans dat we het voor elkaar boksen is groter.”

Hele klus

De andere panelleden knikten instemmend. „Dan hebben we dus een concreet actiepunt, waarmee we de zaal uitstappen vanmiddag”, stelde debatleider Geert Maarse vast.

Iedereen was het erover eens dat het nog een hele klus zal zijn om de 55.000 nieuwe arbeidskrachten binnen te halen die de bouw tot 2022 nodig heeft. De instroom vanuit opleidingen komt slechts geleidelijk op gang, terwijl vooral de eerstkomende twee jaar extra handen gewenst zijn. Hoofd personeelszaken Tahlvik Leung Lo Hing noemde de cijfers van bouwonderneming Van Wijnen: „Door de crisis waren we teruggezakt naar 1400 man, nu zitten we alweer op 1800. Voor de komende drie jaar willen we nog 100 tot 150 mensen extra. Krijgen we die niet, dan stagneert onze groei.”

Van Wijnen doet er van alles aan om jongeren aan te trekken. Onder meer worden sociale media ingezet, tot en met vloggers. „We profileren ons als een innovatieve partij, want dat is wat de nieuwe generatie zoekt.”

Volgens vice-voorzitter Henk Homberg van Bouwend Nederland kampt de sector met een imagoprobleem. „We maken fantastische dingen, maar we treden er onvoldoende mee naar buiten.” De organisatie voert daarom een pr-campagne. De bouw moet inzetten op betere arbeidsvoorwaarden om meer arbeidskrachten aan zich te binden die anders voor andere bedrijfstakken kiezen, bepleit het EIB in zijn rapport ”Trends op de bouwarbeidsmarkt”. Homberg kon zich daar wel in vinden. „Hogere netto-salarissen zijn mogelijk. We moeten bijvoorbeeld eens goed kijken naar de atv-dagen. Die zijn niet meer van deze tijd.”

„Dat er wat met de lonen dient te gebeuren, is buiten kijf’, meende Gijs Lokhorst van CNV Valmensen. „Beloning is echter maar een onderdeel van een totaalpakket van maatregelen om de bouw aantrekkelijker te maken. We moeten jongeren perspectief bieden. Ze hebben het idee dat ze er alleen maar smerig worden, maar ze kunnen er ook een mooie carrière maken.”