Burgemeester Van Zanen van Utrecht ontving gistermiddag in de Jeruëlkapel van de evangelische broedergemeente in de Utrechtse wijk Overvecht het eerste exemplaar van de gids ”Interculturele Kerken in Utrecht”. Daarin zijn de gegevens opgenomen van 53 geloofsgemeenschappen van migranten in de stad Utrecht en omliggende plaatsen zoals Zeist, Houten en Nieuwegein. De christelijke gemeenten zijn in de overgrote meerderheid protestants. Zeven zijn rooms-katholiek en zeven behoren tot de orthodoxe kerkenfamilie.

De gids hanteert de term interculturele kerk in plaats van de tot voor kort gebruikelijke aanduiding migrantenkerk. Ds. Simon de Kam, een van de redacteuren: „In het bestaan van de kerken zijn zowel de Nederlandse cultuur als ook minimaal één andere cultuur belangrijk. Veel kerken functioneren al lang in Nederland en zien de migratie niet (meer) als een hoofdzaak in hun bestaan.”

Plannen

Soortgelijke gidsen zijn er al voor Rotterdam en Dordrecht. Volgens Ds. De Kam, die voor de Protestantse Kerk in Nederland contacten met interculturele kerken onderhoudt, zijn er ook voor Amsterdam, Den Haag, Zwolle en Tilburg plannen om een overzicht samen te stellen.

De gegevens uit de Utrechtse gids komen in de loop van volgend jaar op internet beschikbaar.

De gids wil de interculturele kerken in de regio beter zichtbaar maken. „Hopelijk worden er verbindingen gelegd, waardoor leden van hetzelfde Lichaam van Christus elkaar meer tot een hand en een voet zijn”, zegt ds. De Kam. „Zo kunnen nieuwkomers en armen sterke schouders vinden bij kerken die activiteiten in hun taal houden of hen willen steunen. Nieuwkomers zoals vluchtelingen vinden via de gids taal- en geloofsgenoten.”

Kopers

Ook voor autochtone kerken vindt ds. De Kam de gids waardevol. „Het zou mooi zijn als iedere ‘Nederlandse’ kerk een relatie opbouwde met één interculturele kerk. Ook treffen autochtone kerken onder de interculturele kerken wellicht kopers of huurders voor hun leegstaande gebouwen. Interculturele kerken kunnen netwerken met andere kerken aangaan en ruimten vinden voor hun activiteiten. De gids helpt zo bruggen te bouwen.”

Sinds 2011 bestaat er een platform van voorgangers en kaderleden van autochtone en interculturele kerken in Utrecht en omgeving. Bij een evaluatie vorig jaar werd geconstateerd dat overheid, instellingen en burgers vooral aandacht hebben voor migranten die een mogelijk veiligheidsrisico vormen.

„Over de christelijke migranten in Utrecht weten zij echter weinig”, aldus De Kam. „Die blijven gewoonlijk onder de radar omdat ze zich rustig gedragen en omdat ze heel gevarieerd zijn: zowel westers als niet-westers, hoogopgeleide expats en laaggeschoolden, wel en niet in Nederland geboren enzovoorts.”

Kern

Voor de leden van de interculturele kerken zijn hun religieuze activiteiten de kernfunctie. Maar anders dan bij veel autochtone kerken hebben de geloofsgemeenschappen vaak ook maatschappelijke functies. De Kam: „Zij ondersteunen hun mensen in nood, zoals nieuwkomers en asielzoekers en andere behoeftigen en geven hen daarmee een veilig thuis. Zij helpen ook met taalverwerving en integratie in de Nederlandse samenleving. Daarmee vormen zij sterke sociale netwerken.”

Voor nieuwkomers bevat de gids ook informatie over maatschappelijke en educatieve mogelijkheden om meer thuis te raken in Utrecht.

Unie

Burgemeester Van Zanen typeerde de gids als „een blijk van de Utrechtse gastvrijheid, die inhoudt dat iedereen erbij hoort, ertoe doet en mee kan doen in de samenleving, ongeacht zijn geloof of ongeloof.”

De burgemeester wees ook op de geschiedenis: „De Unie van Utrecht sprak zich in 1579 uit voor godsdienstvrijheid, iets wat nu diep zit ingebakken in het Nederlandse DNA. Iedereen in ons land moet zich bij het kerkgenootschap van zijn of haar keuze kunnen aansluiten. Deze gids staat in die traditie.”