Column (Jan van Klinken): 2e Hans
Over twee dagen start de week van de taal, en dat is een mooie gelegenheid om de aandacht te vestigen op de wijze waarop er met onze taal wordt omgesprongen. Niet iedereen heeft evenveel taalgevoel, wat een nette manier is om te zeggen dat menigeen er op taalgebied een potje van maakt. Dat leidt nogal eens tot komische voorvallen.
Het blad Onze Taal van het gelijknamige genootschap verzamelt allerlei voorbeelden van lachwekkend gebruik van de taal en publiceert daarover op de achterpagina. Uit het nummer van de afgelopen maand: ”De horloges in ons uitgebreide aanbod zijn allen even luxueus en tijdloos.” Tijdloze horloges: ja, daar heb ik er nog wel enkele van liggen. ”Vakantievluchten van Schiphol naar Lelystad”, kopte een krant, en die is eveneens onbedoeld grappig.
In koppen worden vaak allerlei woorden weggelaten, en dan kunnen ze zomaar een dubbele betekenis krijgen. ”Fiets vermoord meisje gevonden” is nog zo’n voorbeeld, zeker als je bedenkt dat de eerste twee woorden de eerste regel van de kop vormden en de laatste twee de tweede regel.
Veel werkwoorden hebben meer dan één betekenis en ook dat kan tot wonderlijke krantenkoppen leiden. Afmaken betekent zowel voltooien als ombrengen. Minister Bussemaker plaatste vorig jaar de laatste tand in de schedel van rex Trix, een opgegraven monster dat behoorde tot de Tyrannosaurussen. Daarmee opende ze de tentoonstelling ”T.rex in Town” in museum Naturalis. Kop in het AD: ”Minister maakt T.rex af”. Ja, die staat haar mannetje.
En dan de kwestie van ei of ij. Bij twijfel brengt het woordenboek uitkomst, maar er zijn mensen die denken dat ze er zonder ook wel uitkomen. Dan krijg je dit: ”Wij berijden onze eigen taarten.” Dat moet heerlijk glibberen en glijden, maar of je er ver mee komt, betwijfel ik.
En wat dacht u van het aanbod van deze winkel: Kinderopbergbak. Moet ideaal zijn voor moeders die het even helemaal hebben gehad met de koters. Vaak wordt het grut dan achter het behang geplakt, maar zo’n bak is natuurlijk veel gebruiksvriendelijker. ”Kappusjieno” is eveneens uit het leven gegrepen. Zeg maar: koffie verkeerd.
In een krant in Zeewolde stond de volgende advertentie: „Hallo allemaal! Voor mijn lieve moeder ben ik op zoek naar een 2e Hans of nieuwe grijze hoekbank, in goede staat.” Zou alleen die hoekbank in goede staat moeten zijn of 2e Hans ook?
Tot slot het briefje van de man die al die aanloop zat was. Hij plakte op het raam: „Doe niet open voor colotanten en voor deur aan prater zo als boekjes abonomenten en andere gauweh…” Dat is pas echt abominabel!
