Eind vorig jaar is de Van Oord Groep gefuseerd met Ballast Ham Dredging. Op dit moment wordt hard gewerkt aan de integratie van beide bedrijven. Bij de ineenschuiving zijn 400 banen geschrapt. Daarvan verdwijnt het grootste deel via natuurlijk verloop en VUT, het aantal gedwongen ontslagen beperkt zich tot enkele tientallen medewerkers.

Door de overname van Ballast Ham Dredging is Van Oord uitgegroeid tot de top in de baggerwereld. Onder de vier grootste baggerbedrijven ter wereld bevinden zich twee Nederlandse en twee Belgische ondernemingen. Op eigen bodem is Boskalis een beursgenoteerd concern, Van Oord een zelfstandig familieconcern. Bij de laatste is de helft van de aandelen in bezit van de familie Van Oord, de andere helft bij NPM Capital en de BAM Groep.

De wereldwijde baggermarkt is voor ongeveer de helft open voor concurrentie. De andere helft is niet of nauwelijks toegankelijk, omdat ze bijvoorbeeld door nationale overheden wordt beschermd. De vier Europese bedrijven hebben 60 procent van die vrije markt in handen. Daarvan neemt Van Oord (2800 man personeel, ruim 200 vaartuigen, 900 miljoen euro omzet in 2003) 18 procent voor zijn rekening.

Van deze 900 miljoen euro omzet kwam vorig jaar 170 miljoen euro (20 procent) uit de activiteiten in Nederland, 220 miljoen uit de rest van Europa (25 procent) en 510 miljoen (55 procent) buiten Europa, zo bleek gisteren tijdens een open dag op het kantoor in Gorinchem.

Het concern voor baggerprojecten en waterbouwkundige werken signaleert een toename in de omvang van projecten. Een klant rekent tegenwoordig niet langer zomaar meer een project af bij oplevering, nee, opdrachtgevers vragen in toenemende mate om een totaalpakket van ontwerp, design en financiering.

Van Oord voorziet een groei van de baggermarkt. De markten in China en India gaan langzaam open, aldus marketing manager Bert Groothuizen. „Niet omdat deze landen zo graag concurrentie toestaan, maar omdat ze zelf de groei niet kunnen bijbenen.”

Verder stijgt de vraag naar nieuwe en diepere havens sterk. Rederijen studeren op dit moment al op containerschepen die twee keer zo groot zijn als de huidi generatie. „Ik verwacht niet dat die er komen”, zegt Groothuizen, „maar containerschepen van 12.000 tue vereisen ook diepere havens.” Eén tue komt overeen met inhoud van een kleine (20-voets)zeecontainer.

Bovendien verwachten onderzoekers dat 80 procent van de wereldbevolking over pakweg veertig jaar in een deltagebied woont, terwijl de zeespiegel stijgt. Daarvoor zijn ingenieuze kustverdedigingswerken en landwinningsprojecten nodig, een techniek waarin Van Oord is gespecialiseerd.

Het baggerconcern heeft onlangs twee records gebroken. Van Oord heeft opdracht gekregen voor de kust van Dubai 265 eilandjes aan te leggen in de vorm van een wereldkaart. „Daarvoor is meer dan 300 miljoen kuub zand en 33 miljoen ton steen nodig”, legt Groothuizen uit. „Wij verwerken daar elke week een hoeveelheid stenen ter grootte van het Feyenoord-stadion.”

Veel opdrachten zijn afkomstig van de gas- en olie-industrie. Van Oord kan met gespecialiseerde valpijpschepen pijpleidingen op de zeebodem via diepwaterstorttechnieken met stenen afdekken. „Tien jaar geleden kon dat tot een diepte van 150 meter. Wij hebben dat onlangs gerealiseerd op 865 meter diepte. Met een precisie van enkele tientallen decimeters. Een record.”

De baggermarkt kent een schaduwzijde. De ruzie tussen Indonesië en Maleisië aan de ene kant en Singapore aan de andere kant, houdt de baggeraars al enkele jaren in zijn greep. Indonesië weigert mee te werken aan zandexport, waardoor grote landwinningsprojecten in Singapore met langdurig oponthoud kampen.

Groothuizen hoopt dat de problemen binnen afzienbare tijd zijn opgelost. „De zaak is onder de rechter.” Bovendien blijven de gevolgen voor Van Oord beperkt. Voorlopig heeft het concern zijn handen vol aan het Midden-Oosten.

Van Oord doet echter meer dan baggeren. Het concern is met innovatieve technieken onder andere nauw betrokken bij de aanleg van de Betuwelijn, de hsl-zuid en de Noord/Zuidlijn in Amsterdam. Bovendien legt het bedrijf kademuren en haveninfrastructuur aan. De Ceres-terminal in Amsterdam en de Cobelfret-terminal in Vlissingen staan bijvoorbeeld op naam van Van Oord. „Wij doen alles op de grens van water en land”, aldus directeur Luuk de Boer van Van Oord Nederland. „In de afgelopen vijf jaar hebben we 5 kilometer kademuur aangelegd.”