Het Nationaal Comité 4 en 5 mei publiceerde maandag het jaarlijkse Nationale Vrijheidsonderzoek. Daaruit blijkt onder meer dat Nederlanders zich het sterkst met elkaar verbonden voelen tijdens de dodenherdenking op 4 mei en bevrijdingsdag op 5 mei, nog meer dus dan tijdens Koningsdag.

Verder gaven zeven op de tien Nederlanders aan dat 5 mei wat hen betreft ieder jaar een vrije dag voor alle werkende Nederlanders zou moeten zijn. Dat percentage stijgt, want vorig jaar gaf nog 60 procent van de ondervraagden aan hiervan voorstander te zijn. Op dit moment zijn vooral ambtenaren, scholieren en studenten vrij op bevrijdingsdag. Voor de meeste werknemers geldt dat ze eens in de vijf jaar kunnen genieten van een doorbetaalde vrije 5 mei, de eerstvolgende keer in 2020.

Als 5 mei inderdaad een vrije dag wordt en dat ten koste zou gaan van een andere vrije dag, dan opteren drie op de tien ondervraagden voor Goede Vrijdag. Dat ook op Goede Vrijdag de meeste mensen gewoon naar hun werk moeten, bleef in het onderzoek buiten beschouwing.

Lobby

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei riep maandag via voorzitter Gerdi Verbeet de partijen die een kabinet formeren op gevolg te geven aan de wens van veel Nederlanders. „Als ik met werkgevers en werknemers spreek, dan vinden ze het buitengewoon logisch en belangrijk ook”, zei ze tegen de NOS. „Maar het lukt niet om het te regelen. Ik zou in dit geval aan de partijen die een kabinet aan het vormen zijn willen vragen om het in het regeerakkoord te regelen.”

De kans dat VVD, CDA, D66 en GroenLinks hieraan gevolg geven, lijkt nihil. „De lobby hiervoor is vooral rond kabinetsformaties vaak actief geweest, maar heeft tot nu toe geen resultaat gehad”, stelt de website www.4en5mei.nl.

Hoogleraar econometrie Philip Hans Franses zei maandag tegen NPO Radio 1 dat een extra nationale vrije dag niet veel hoeft te kosten en zelfs geld op zou kunnen leveren. „Economie is niet alleen productie, maar ook investering en consumptie. Dus het levert ook geld op als mensen massaal op pad gaan op 5 mei.”

Dat zoveel Nederlanders zich in sterke mate met elkaar verbonden weten tijdens 4 en 5 mei, vindt woordvoerder Gerben van den Berge van het Nationaal Comité 4 en 5 mei desgevraagd de opvallendste uitkomst van het Nationale Vrijheidsonderzoek. „Het aantal mensen dat 5 mei heel belangrijk vindt, is sinds 2011 niet meer zo hoog geweest.”

Van den Berge hoopt dat de wens van veel Nederlanders om van bevrijdingsdag een vrije dag te maken gehonoreerd wordt en kabinet en sociale partners aan zet zijn. „Wij constateren alleen dat er groot draagvlak voor is en er goede inhoudelijke argumenten voor zijn. Er wordt op 5 mei van alles georganiseerd rond het thema vrijheid, zoals activiteiten die het belang van democratie en rechtsstaat onderstrepen. Het is jammer als mensen daar niet heen kunnen omdat ze moeten werken.”