In Belgisch Limburg is deze vorm van fietsroutes bewegwijzeren ooit bedacht. Inmiddels hebben de meeste provincies van België en Nederland een fietsknooppuntennetwerk. Fietsers stellen zelf hun route samen van het ene genummerde knooppunt naar een volgende.

„Na tien jaar was het netwerk op de Veluwe aan een grondige opknapbeurt toe”, vertellen projectleider Roelof Siepel en Roelof de Graaf, programmamanager economie bij de gemeente Apeldoorn. „Er zijn nieuwe routes toegevoegd en daarmee ontstonden ook nieuwe knooppunten. Verspreid over 20 gemeenten is het netwerk met circa 350 kilometer uitgebreid en is ongeveer 90 kilometer van het bestaande netwerk verwijderd.”

Fijnmaziger

Het totale netwerk bestaat nu uit 2050 kilometer, in twee richtingen te gebruiken. Het aantal knooppunten is fors toegenomen, van 360 naar 575. „Het netwerk was behoorlijk grofmazig. Fietsers overbrugden grote afstanden van knooppunt naar knooppunt. De opzet is nu fijnmaziger”, aldus De Graaf. „Door de kleinere afstanden tussen de knooppunten zijn de fietsers flexibeler in hun keuzes en kunnen ze kleinere rondjes rijden.”

Siepel: „In 2006 is het netwerk aangelegd volgens de toenmalige inzichten. De routes brachten fietsers weliswaar bij de mooiste plekjes van de Veluwe, maar daardoor werden ze heel vaak om de dorpen, de toeristische bezienswaardigheden en de terrasjes heen geleid. Een belangrijke aanpassing is dat het netwerk veel beter aansluit bij de plekken waar mensen graag naar toe fietsen, dus niet alleen naar de natuur, de heide en de rivieroevers.”

Een mooi voorbeeld van de routewijzigingen is voor Siepel Otterlo. „Tot nu toe voerden de fietsroutes iedereen rond het dorp, voortaan kunnen de fietsers ook door Otterlo rijden en daar afstappen bij een terras.”

Meer mogelijkheden

De Graaf noemt Radio Kootwijk: „Op de enige knooppuntroute die daar was kwam je bij een bord waarop stond dat je niet verder kon rijden en dat je terug moest gaan. Nu kan men van vier kanten naar Radio Kootwijk fietsen. De routes bieden meer mogelijkheden.”

Ook zijn ‘leuke bestemmingen’ beter opgenomen in de routes. „Fietste je vanuit Vaassen naar Apeldoorn, dan miste je Paleis Het Loo, zo meteen niet meer. In Oosterbeek lag het Airborne-Museum niet aan een fietsroute, voortaan wel. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor vliegveld Teuge bij Twello.”

Uitbreiding van het netwerk was onder meer mogelijk doordat er in de afgelopen jaren nieuwe fietspaden zijn aangelegd. „In een aantal situaties zijn echter ook routes opgeheven, onder meer met het oog op de verkeersveiligheid”, zegt Siepel. „Soms liet een eigenaar van een fietspad weten: Ik doe weinig meer aan onderhoud, daar kun je fietsers beter niet meer langs sturen.”

Er is ook rekening gehouden met de opkomst van de elektrische fiets. De Graaf en Siepel: „Dat heeft deels geleid tot een ander gebruik van het netwerk. Er zijn fietsers die daardoor langere afstanden willen afleggen. De elektrische fiets geeft soms overlast op mooie zand- en schelpenpaadjes waarop achter elkaar gefietst moet worden, door de snelheidsverschillen met gezinnetjes en kinderen. Dankzij de fijnmazigheid kunnen we dat nu meer spreiden.”

Buitenlandse fietsers

Verder is gestreefd naar een betere aansluiting op netwerken in omliggende regio’s, zegt De Graaf. „Vanuit Apeldoorn fiets je nu bij Deventer Salland in zonder dat je veel erg in hebt en vanuit Nijkerk kom je vrij ongemerkt op het netwerk van de regio Utrechtse Heuvelrug.” „En omgekeerd, natuurlijk”, vult Siepel aan.

Op de knooppunten is een paneel geplaatst met informatie en een kaart waarop de locatie is gecentreerd. „Het knooppuntensysteem wordt ook in het Duits en Engels uitgelegd, om buitenlandse fietsers tegemoet te komen. Verder werken we met QR-codes, zodat toeristen met hun mobiele telefoon desgewenst extra informatie kunnen ophalen over de plek waar ze zich bevinden.”

De Graaf en Siepel zien dat er op de fietsknooppunten wordt ingespeeld. „Niet alleen commerciële uitgevers bieden routekaarten aan, ook plaatselijke VVV’s attenderen op de fietsroutes. Bij recepties van hotels en campings liggen A4’tjes met verschillende routes langs fietsknooppunten voor de gasten klaar.”

„Fietsen doen onze gasten graag”

Bastiaan Overeem is programmanager van VisitVeluwe. Deze regionale organisatie wil samen met het (toeristische) bedrijfsleven en de Veluwse gemeenten „de Veluwe op de nationale en internationale kaart zetten” als aantrekkelijke bestemming voor vakanties, zakelijke bijeenkomsten en congressen.

Overeem: „Vanuit VisitVeluwe zijn we erg enthousiast dat het fietsknooppuntennetwerk op de Veluwe is vernieuwd en uitgebreid. Fietsen doen onze gasten namelijk graag. Na wandelen, uit eten gaan en een bezoek aan een natuurreservaat of natuurgebied staat dat op de vierde plaats in de lijst van favoriete activiteiten van de Nederlandse verblijfstoerist op de Veluwe, zo blijkt uit onderzoek.

Ook veel gasten die een dagje naar de Veluwe komen pakken de fiets. Bij hen komt een fietstocht op de derde plaats, na wandelen en uit eten gaan. Natuurlijk maken ook de bewoners van de Veluwe zelf flink gebruik van het netwerk.”