Vanuit zijn werkkamer in het Kamergebouw bedankte de PVV-leider woensdagavond via Twitter zijn kiezers. „PVV-stemmers bedankt! We hebben zetels gewonnen! En Rutte is nog lang niet van mij af!”

Anders dan andere partijen had de PVV geen zaal gehuurd om de uitslag af te wachten. Om het beperkte budget te ontzien –als Wilders zaaltjes huurt, moet de PVV zijn beveiliging zelf betalen– volgde de PVV-leider de verkiezingen vanuit de Tweede Kamer. Enkele verdiepingen lager hadden journalisten zich in groten getale geposteerd om een glimp van de PVV-leider op te vangen.

Ook buitenlandse media waren massaal uitgerukt om te bezien of, na de onverwachte brexit en de verkiezingsoverwinning van Trump, Nederland het volgende land was dat ten prooi zou vallen aan wat Rutte woensdag „het verkeerde soort populisme” noemde. Ze kunnen vandaag opgelucht huiswaarts reizen. Hoewel de partij van Wilders wel degelijk won, werd de PVV niet de grote winnaar van deze verkiezingen. Met een winst van 5 zetels zag de PVV een deel van de kiezers uit 2010 terugkeren (toen Wilders 24 zetels scoorde). Kiezers die de partij in 2012 afstraften voor het laten klappen van het kabinet-Rutte I. Desondanks zal binnen de PVV de overwinning toch een beetje als een teleurstelling worden gezien. Immers, enkele maanden geleden leek de partij –met 35 zetels in de peilingen– de grootste te worden.

Wat de oorzaak is geweest van de neergang is voer voor politicologen. Kwam het doordat andere partijen de PVV als serieuze partner hadden uitgesloten? Of was het toch de eigen campagne? Had Wilders soms nét te gemakkelijk gedacht dat hij twee belangrijke televisiedebatten wel kon overslaan? Of was het tóch de diplomatieke rel met Turkije, die Rutte bij uitstek de gelegenheid bood zijn leiderschap te tonen, die de PVV heeft genekt?

Het record van 24 zetels uit 2010 overtreffen was voor de PVV wellicht ook te veel gevraagd. Sindsdien is er immers best wat veranderd. Zo schoven partijen als VVD en CDA, doordat ze de afgelopen jaren onderdelen uit het PVV-programma kopieerden, richting de PVV op. Wie dezer dagen Buma beluisterde over staand het Wilhelmus zingen, grensbewaking of het afpakken van het dubbele paspoort van koningin Máxima, hoorde weinig verschil met het PVV-geluid. Daar komt nog eens bij dat, anders dan andere jaren, er dit keer méér partijen hengelden in de vijver van het populisme, zoals ouderenpartij 50PLUS en de nieuwe partijen VNL en Forum voor Democratie. Zo bezien boekte de PVV als tweede partij van het land woensdag wel degelijk een goed resultaat.