„Verandering collectie bibliotheken is van alle tijden”
Openbare bibliotheken actualiseren voortdurend hun collectie. Dat gebeurt nu met boeken waarin de figuur Zwarte Piet voorkomt, maar het is iets van alle tijden, aldus Frank Huysmans, bijzonder hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.
Huysmans reageert op het bericht van het AD donderdagochtend dat bibliotheken „in stilte” bezig zijn met een „operatie” om alle kinderboeken met Zwarte Piet uit hun collecties te verwijderen.
Dat vindt Huysmans wat te dik aangezet. „Bibliotheken volgen de ontwikkelingen in de samenleving en passen daar hun collectie op aan. Dat is in het verleden al gebeurd met andere stereotypen van zwarte mensen en bijvoorbeeld de inwoners van voormalig Nederlands-Indië.” Het is een geleidelijke ontwikkeling, waarin bibliotheken zelf hun afweging maken, ziet de hoogleraar. „Ze kijken naar de landelijke veranderingen, zoals het Sinterklaasjournaal dat gestopt is met het opvoeren van Zwarte Piet. Maar ze houden ook rekening met wat de bevolking in hun stad of dorp vindt.”
Openbare bibliotheken zijn in hun beleid geheel onafhankelijk van de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) of gemeenten, aldus Huysmans. „Dat is juist ook om te voorkomen dat de politieke kleur in een gemeenteraad voorschrijft wat burgers mogen lezen.”
Het doel van het opschonen van de collectie is bovendien niet om af te komen van boeken waarin Zwarte Piet voorkomt, aldus Huysmans. „Openbare bibliotheken hebben geen bewaarfunctie. De Koninklijke Bibliotheek en andere erfgoedbibliotheken wel. Daar blijven die boeken beschikbaar, ook digitaal. Iedereen die meer wil weten over Zwarte Piet als historische figuur en de verandering in denken van de afgelopen jaren kan daar terecht, of kan die boeken via de eigen bibliotheek aanvragen.”
Bibliotheken kunnen verschillend omgaan met hun collectie, benadrukt ook de VOB. „Sommige bibliotheken kiezen ervoor boeken waarin Zwarte Piet een rol heeft in de collectie te houden, sommige bibliotheken verwijderen het uit de collectie en anderen nemen ze op in het magazijn, waaruit ze wel opvraagbaar blijven”, aldus de koepel in een verklaring. „Daarbij kiest iedere bibliotheek zijn eigen tempo. Bovendien heeft iedereen die lid is van een bibliotheek toegang tot de collecties van andere bibliotheken.”