Column: Stof van de tijd en blauw van de hemel
Waarom is het ene principiële standpunt veranderlijker dan het andere? Over abortus denken Bijbelgetrouwe christenen door de achterliggende decennia heen steeds hetzelfde. Over verzekeringen en vaccinaties zijn standpunten in de loop der eeuw veranderd en die liggen nu verschillend. SGP’ers krijgen weleens de vraag hoe tijdloos hun principes zijn, nu het standpunt over vrouwenkiesrecht duidelijk veranderd is, maar ook haar manier van optreden. Dit heeft in mindere mate het profetisch accent van de eerste decennia, en een sterker accent op constructief meebouwen.
Het is belangrijk om dergelijke verschillen te kunnen verklaren. Want er zijn nu ook principiële standpunten en discussies – en wat zijn die nog waard als het allemaal toch tijdsafhankelijk is? Een van de minst begrepen christelijk-morele standpunten is dat over lhbt-leefwijzen – en weten we zeker dat dit de moeite waard is om ons de moeite van dit onbegrip te getroosten?
De boodschap van Gods Woord is tijdloos. Concrete standpunten zijn echter niet altijd op dezelfde manier aan die boodschap ontleend. Laten we de genoemde voorbeelden eens langslopen. Moeten SGP-politici niet meer allereerst en voortdurend oproepen tot nationale bekering?
Ik denk dat de Bijbel laat zien dat de boodschap afhankelijk is van het publiek. Het verbondsvolk moest worden teruggeroepen tot bekering tot de Verbondsgod. Zo ook Nederland toen het nog een grotendeels gedoopte natie was. Dat laatste is nu anders, en daarom lijken christelijke politici qua roeping meer op Daniël dan op Jeremia. Terzijde: die terugroep komt dus wel tot ons kerkleden, des te indringender tijdens de coronacrisis.
Vaccinaties, verzekeringen en vrouwenkiesrecht werden een eeuw geleden nauw verbonden met de tijdgeest. Het was toen moeilijk denkbaar om geloofwaardig te waarschuwen tegen vertrouwen op menselijke beheersing en maakbaarheid (tegenover afhankelijkheid), en tegelijk vaccinaties en verzekeringen te accepteren. Dit vanwege de wijze waarop die laatste verworvenheden gepromoot werden. Het was toen om dezelfde reden moeilijk om geloofwaardig te waarschuwen tegen het opkomend individualisme (tegenover het denken in gezinnen met vaderlijk gezag), en toch vrouwenkiesrecht te accepteren. Kortom: het bestrijden van de tijdgeest met Bijbelse beginselen was nodig, en daaraan werden voor die tijd logische concrete standpunten verbonden. De Bijbelse beginselen zijn tijdloos; soms vragen die een vertaalslag naar het concreet standpunt.
Een christelijke visie op lhbt-leefvormen heeft een andere relatie tot de Bijbel. Ik zie daar geen vertaalstap, vanuit een vaststaand Bijbels beginsel naar een concreet vraagstuk, maar een rechtstreeks duidelijk, tijdloos scheppingskader. (Wie daarmee worstelt is geen ”ander soort mens” maar verdient evenzeer respect en een luisterend oor.) Mensen zijn door God geschapen als man en vrouw, en de seksuele eenwording is voor het huwelijk tussen hen beiden. Waar discussie is over deze visie, is het een discussie over hermeneutiek: Hoe mogen of moeten we de Bijbel lezen? Hoe groot is de vertaalslag van de Bijbelschrijver naar ons in onze tijd? Maar dat is een wezenlijk andere discussie dan die over de vertaalslag van Bijbelse beginselen naar een actueel vraagstuk. Het maakt de noodzaak van een Bijbelgetrouwe en gehoorzame hermeneutiek des te scherper duidelijk. Overigens: dat geldt evenzeer voor de hermeneutische discussie over de schepping. Ondertussen mogen we het onbegrip over de christelijke lhbt-visie niet los zien van beginselen en van levenshouding. Wat is primair mijn levenshouding? Dienstbaar en afhankelijk, of ontplooien van wie ik zelf ben?
Om nog even op de schepping terug te komen, die is dus ook voor de ethiek relevant. Aalders wijst in ”Theocratie of ideologie” naar de ”scheppingsgerechtigheid”: toen God de wereld schiep, kwam daarbij mee de gerechtigheid van Zijn instellingen. Godsvreze, gerechtigheid en naastenliefde zijn altijd de fundamenten van de wereld geweest (Psalm 11 en 82). Eens schept Hij een nieuwe hemel en aarde, waarop gerechtigheid en vrede woont. Nu schept Hij een nieuw hart en een nieuwe geest.
De auteur is advocaat bij BVD Advocaten.