De persconferentie die de koninklijke lijfarts Bjørn Bendz afgelopen vrijdag gaf na afloop van de geslaagde vervanging van een kunstmatige hartklep bij koning Harald was af en toe frivool. „Als hij morgen niet uit bed komt, gooi ik hem eruit”, zei Bendz met het oog op het weekeinde, waarin hij verwachtte dat zijn bejaarde patiënt weer zou opstaan en rondwandelen. „Hoe sneller patiënten uit bed komen, hoe sneller ze beter worden. Maar gewichtheffen is in de eerste week verboden.”

Tot de operatie was eerder die week pas besloten, nadat Harald had geklaagd over ademhalingsmoeilijkheden en daarvoor met spoed naar het ziekenhuis was gebracht. „We wisten al een aantal jaren dat de koning op een gegeven moment de hartklep moest laten vervangen”, vertelde het hoofd van de cardiovasculaire en longkliniek van Rikshospitalet, het universitair ziekenhuis van Oslo. In 2005 had Harald een hartklep gekregen en die was versleten. De hele ingreep nam een halfuur in beslag. De koning kreeg slechts een plaatselijke verdoving en had tijdens de operatie ook grapjes gemaakt. „Het was de koning zoals ik hem ken. Ik zag dat hij het interessant vond”, aldus Bendz.

Harald werd na afloop overgebracht naar de intensivecareafdeling, waar een speciale kamer voor hem was ingericht. „Hij ligt daar slechts om praktische redenen, maar hij is geen patiënt op de intensive care”, verduidelijkte de lijfarts. Die kreeg ook vragen over de algemene gezondheid van de koning, waarover veel Noren zich al langere tijd zorgen maken. Harald is sterk vermagerd en oogt broos. „Ik kan daar niets over zeggen. Iedereen heeft waarschijnlijk gezien dat hij wat problemen heeft met lopen, maar dat komt door pijn in zijn benen. Het heeft niets met het hart te maken”, verzekerde Bjørn Bendz.

Tevreden

Kroonprins-regent Haakon echode zondag de optimistische geluiden van de dokter. Haakon beantwoordde vragen in Trondheim, waar hij in de Nidaroskathedraal de dienst bijwoonde waarin bisschop Olav Fykse Tveit werd bevestigd als preses van de lutherse kerk. „Zowel de doktoren als mijn vader zijn tevreden en het ziet ernaar uit dat hij goed herstelt”, aldus Haakon, die tijdens het ziekteverlof optreedt als regent. „We hadden ernaar uitgekeken dat de koning en de koningin vandaag bij ons waren, maar om redenen die we allemaal weten, was het niet mogelijk”, sprak bisschop Tveit in zijn preek. „We sturen koning Harald en koningin Sonja onze hartelijke groeten en hopen en bidden voor een blijvend goed herstel voor de koning.”

Het is echter niet voor het eerst dit jaar dat de Noorse vorst met ziekteverlof ging. Dat gebeurde ook in januari, toen de koninklijke familie een zware tijd doormaakte door de zelfdoding op eerste kerstdag van Ari Behn, de ex-man van prinses Märtha Louise. „Het is een moeilijke periode geweest, maar we proberen zo goed mogelijk voor elkaar te zorgen”, zei Haakon toen tegen de nieuwsgierige media. Koning Harald was een paar dagen voor Kerst ook al met ziekteverlof gegaan, vanwege een virale infectie. Daarvoor was hij twee jaar eerder korte tijd opgenomen in Rikshospitalet, maar dat verblijf was slechts van korte duur.

Serieuzer en langduriger waren zijn opnames in 2003 om een tumor in de galblaas te verwijderen en in 2005 om voor de eerste keer een kunstmatige hartklep te plaatsen. Al die keren nam Haakon (47) alle taken van zijn vader over. Het was begin deze maand wel de eerste keer dat hij ook het nieuwe parlementaire jaar van de Storting moest openen en de troonrede voorlezen.

De coronacrisis van de afgelopen maanden betekende in feite al dat veel van de koninklijke taken op de schouders van de kroonprins terechtkwamen. Zijn ouders zijn beiden 83 en behoren dus tot de risicogroep. In maart gingen ze na een staatsbezoek aan Jordanië eerst in quarantaine en daarna in zelfisolatie, waardoor voornamelijk de druk videobellende Haakon in beeld bleef.

Hij had daarbij ook het probleem dat zijn echtgenote, kroonprinses Mette-Marit, een zeldzame, chronische longziekte heeft: longfibrose. Door die ziekte kunnen de longen niet voldoende zuurstof opnemen. Mette-Marit (47) is daardoor sneller moe en moet het kalmer aan doen. „Het leven is wat rustiger geworden”, vertelde ze daar vorig jaar over. Bovendien is ze nu ook extra kwetsbaar. Dat betekent dat Haakon er vaak alleen voor staat.

Pensionering

Als de koning weer gezond is, zal de in de voorbije jaren al eerder gevoerde publieke discussie over pensionering ongetwijfeld weer worden opgepikt. Koning Harald V, op de troon sinds het overlijden van zijn vader koning Olav V in januari 1991, heeft daarover verschillende keren gesproken. Bij zijn zilveren regeringsjubileum in 2016 en bij zijn tachtigste verjaardag in 2017 was de conclusie steeds dezelfde: hij zou doorgaan tot aan zijn levenseinde. Alleen wanneer zijn geestelijke capaciteiten sterk zouden afnemen, verwachtte hij van zijn familie een seintje te krijgen dat hij moest stoppen.

Bij herhaling heeft Harald gezegd nog steeds plezier te beleven aan zijn werk en aan de ontmoetingen met Noren uit alle geledingen van de samenleving en alle hoeken van het uitgestrekte land. In hoeverre dat straks weer mogelijk is, zal nog moeten blijken. Wellicht dat Harald tijdens zijn ziekteverlof, dat nog minstens tot november duurt, tot inkeer komt, en bedenkt dat het niet erg is om na dertig jaar de kroon over te dragen.