Zorgverzekeraars vergoedden de Zwitserse kuur van de beroemde instelling, die al 120 jaar bestaat, tot 2014 uit het basispakket. Vanaf dat jaar bleef de behandeling alleen nog in de basispolis voor mensen met een zogeheten ernstig refractair astma, in afwachting van een herbeoordeling van de effectiviteit door Zorginstituut Nederland.

Na deze check, gedaan in 2018-2019, besloot de toezichthouder de hooggebergtebehandeling ook voor patiënten met moeilijk te behandelen astmaklachten uit het pakket te schrappen. Door nieuwe medicijnen en revalidatietechnieken had die, zo luidde het oordeel, geen meerwaarde meer. Patiënten die de therapie in de berglucht nog voor 10 december 2019 waren begonnen, of daarvoor reeds een machtiging hadden ontvangen van hun zorgverzekeraar konden de behandeling nog vergoed krijgen. Verder verviel die mogelijkheid.

Voor de patiënten was het een hard gelag. Zij hadden hun hoop gevestigd op een in 2015 door Nederlandse longartsen opgezet, vergelijkend onderzoek. De studie liet zien dat astmapatiënten een jaar na de kuur een substantieel betere kwaliteit van leven rapporteerden dan patiënten die in Nederland therapie hadden ondergaan en daarnaast het chronisch gebruik van corticosteroïden (bijnierschorshormonen) verder hadden weten terug te dringen. „Beneden de maat”, was echter het harde oordeel van het zorginstituut over het rapport.

De toezichthouder struikelde vooral over de onderzoeksopzet. Die voldeed niet aan het vereiste van twee zo identiek mogelijk samengestelde patiëntengroepen. Het leek over en uit, tot de Long Alliantie Nederland de Tweede Kamer in stelling bracht en in SP-Kamerlid Henk van Gerven een laatste strohalm vond. De onvermoeibare oud-huisarts, bezig aan zijn laatste termijn, vroeg toenmalig minister Bruins verzekeraars, artsen en patiënten nog een keer bijeen te brengen voor het zoeken naar een gezamenlijke oplossing. Voor zijn oproep kreeg hij Kamerbrede steun.

Sindsdien trok het ministerie de handen van de kwestie af, zo klaagt echter Clémence Ross-Van Dorp, oud-VWS-staatssecretaris en tegenwoordig voorzitter van de Long Alliantie Nederland in een recente brief aan de zorgwoordvoerders van de Kamer haar nood. Haar zorg: wat de verzekeraars betreft, komt de oplossing neer op het ophogen van de eigen bijdragen à 5000 tot 15.000 euro per patiënt per behandeling. Van wat nog uit collectieve middelen wordt vergoed, kan het Nederlands Astmacentrum niet bestaan.

Lichtpuntje voor de astmapatiënten is dat het gezaghebbende Respiratory Magazine de studie van de longartsen van voldoende gewicht vond om op te nemen in de septembereditie. Of Van Gerven op grond van dat wapenfeit zorgminister Van Ark nog een keer in stelling kan brengen, moet blijken op 5 november als de Tweede Kamer over de kwestie debatteert.