Een gemakkelijke oplossing bestaat niet meer. Het is duidelijk dat er nu echt iets moet gebeuren voor de duizenden asielzoekers die al jaren in erbarmelijke toestanden leven. Mannen, vrouwen en kinderen. Dat is een Bijbelse opdracht, ongeacht de oorzaken van de problemen. Tegelijkertijd bestaan er legitieme zorgen over veiligheid en integratieproblematiek. Hoe voorkom je dat mensen met kwade bedoelingen worden beloond en mensenhandelaren in de kaart worden gespeeld? Of dat het nu accepteren van asielzoekers een aanzuigende werking veroorzaakt die het probleem op lange termijn in stand houdt of zelfs vergroot?

Intussen vormt ‘Moria’ al jarenlang een forse steen des aanstoots. De Griekse overheid blijkt keer op keer, ondanks forse financiële ondersteuning vanuit Europa, niet in staat om asielaanvragen voortvarend te behandelen. Daardoor zitten mensen muurvast in een smerig tentenkamp. Met alle tragische humanitaire gevolgen van dien.

In dat licht is de uitkomst van het ”Moriadebat” van vorige week onbevredigend. Terecht uitten veel mensen na afloop kritiek op de ‘koehandel’ door coalitiepartijen, waarbij de opname van honderd migranten uit Lesbos wordt weggestreept tegen honderd vluchtelingen in de toekomst. Dit geeft geen blijk van oog voor de waardigheid van ieder afzonderlijk mens. Bovendien is deze aanpak zeer oppervlakkig en ontbreekt het perspectief op een structurele oplossing voor de lange termijn.

Smokkelnetwerken oprollen

Daarom pleit de SGP voor een civiel-militaire noodoperatie die gericht is op zowel de korte als de lange termijn. Zie het als een soort kortdurende vredesmacht in de eigen Europese achtertuin. Onder regie van het grensbewakingsagentschap Frontex moeten Europese landen de handen ineenslaan. Logistieke, medische en transportcapaciteiten uit de militaire hoek worden ingezet ter ondersteuning van civiele partijen, zoals de Griekse overheid, non-gouvernementele organisaties (ngo’s) en organisaties als het Rode Kruis. Noem het ”Operatie Achilles”.

Deze inspanning dient ten eerste gericht te zijn op het lenigen van de acute humanitaire nood. Er is onder meer behoefte aan fatsoenlijk onderdak, voedsel, kleding en medicijnen. Het kabinet heeft de portemonnee al getrokken. Maar als er meer nodig is, moet Nederland niet aarzelen om meer te doen.

Ten tweede, en dit vormt het zwaartepunt van de noodoperatie, moet de civiel-militaire capaciteit worden ingezet om in korte tijd alle (!) asielaanvragen te beoordelen, de vluchtelingen met recht op asiel te verdelen over EU-lidstaten en afgewezen migranten direct uit te zetten naar veilige gebieden. Artikel 19 van de Europese Verordening betreffende de Europese grens- en kustwacht biedt hier mogelijkheden toe.

Ten derde moeten de Europese landen gezamenlijk zorgen voor intensieve bewaking van de wateren rond de Griekse eilanden. Smokkelbootjes moeten direct en daadwerkelijk worden onderschept en teruggestuurd. Smokkelnetwerken moeten worden opgerold. Zo kunnen we voorkomen dat mensen het nog wagen om over te steken.

Eensgezind

De SGP pleit er hartelijk voor dat staatssecretaris Broekers-Knol dit voorstel bespreekt met haar Europese collega’s. Het mes snijdt immers aan ten minste twee kanten. Het is niet meer dan barmhartig om de broodnodige humanitaire hulp te verlenen en echte vluchtelingen eindelijk een gastvrij thuis te bieden. Maar het is ook niet meer dan rechtvaardig om afgewezen migranten eindelijk uit te zetten, en zo een aanzuigende werking te voorkomen. Ook wordt hiermee voorkomen dat onruststokers en brandstichters zonder meer ‘beloond’ worden met onverwijlde verwelkoming op het Europese vasteland.

Natuurlijk zal het niet eenvoudig zijn een dergelijke oplossing daadwerkelijk te realiseren. ‘Europa’ worstelt al jaren om tot een eensgezind migratiebeleid te komen. Maar laten we eens één keer ervan uitgaan dat deze beslissing wél genomen wordt. Dat Europese leiders, alleen al uit schaamte voor de menselijke misstanden in kamp Moria, de koppen bij elkaar steken en de benodigde civiel-militaire slagkracht op tafel leggen. Dat zou uitstralen: ja, Europa houdt zijn eigen waarden hoog. Ja, Europa kán eensgezind optreden. En nee, Europa laat zich niet in een kwetsbare positie manoeuvreren waarin buurlanden (lees: Turkije) haar nog verder onder druk kunnen zetten.

Voor alle Europese lidstaten ligt hier een belang. Van alle lidstaten mag dan ook een bijdrage gevraagd worden. Het gaat immers om de gezamenlijke buitengrens van de Europese Unie. Landen die absoluut geen vluchtelingen willen opnemen, kunnen wel een substantiële militaire en/of financiële bijdrage leveren. Beter dat dan weer geen overeenkomst. Ook Griekenland zelf zal dit feit onder ogen moeten zien en zijn medewerking moeten verlenen.

Rechtvaardige behandeling

De oplossing die de SGP voorstelt, is niet eenvoudig. Maar het langer laten voortbestaan van een overvol vluchtelingenkamp op een Europees eiland is onaanvaardbaar. Dan is een kille rekensom van ‘honderd mensen hier, honderd daar’ inderdaad geen vruchtbare weg. Nee, dan moet bovenal de mens weer centraal staan. De Afghaan, Syriër of Ethiopiër (vluchteling of migrant) die hulp verdient in nood. En die mag rekenen op een rechtvaardige behandeling van zijn of haar asielaanvraag. Of dat nu leidt tot een pijnlijke maar eerlijke afwijzing, of tot de zo verlangde vluchtelingenstatus.

De auteur is lid van de SGP-Tweede Kamerfractie.