BEIROET - De waarden en normen in het Midden-Oosten verschillen sterk met die in Nederland, vooral als het gaat om de positie en de rol van de vrouw. In de Arabische wereld is haar leven pas succesvol zodra zij is gehuwd. Sterker nog, als een vrouw voor haar dertigste nog niet is getrouwd, dan wordt haar hele familie daar op aangekeken. De angst hiervoor is zo groot, dat men soms wel heel erg ver gaat.plattekst rafelen (u20,1,0(In de Libanese hoofdstad wordt op het terrein van de Amerikaanse Universiteit van Beiroet (AUB) in een van de collegezalen een symposium over tienerbruidjes gehouden. „Ik was 14 jaar oud”, vertelt de 17-jarige Sarah. Haar grote bruine ogen en onschuldige gezicht zijn die van een kind, maar de omvang van haar buik verraadt dat ze in verwachting is. Net als vele andere Arabische meisjes werd Sarah gedwongen op heel jonge leeftijd te trouwen: „Ik ben nu zwanger van mijn tweede baby.

Op een dag kwam mijn moeder naar me toe met de mededeling dat een vriend van de familie een aanzoek had gedaan”, vertelt Sarah opgewonden. In de weken die volgden, probeerde haar moeder haar te overtuigen in te stemmen met het verzoek. „Mijn moeder zei dat ik blij moest zijn met deze kans op een eigen huis en een eigen leven.”

Met een brede glimlach legt Sarah uit dat het idee van een huwelijk haar best aansprak, helemaal omdat ze moeite had mee te komen op school. Daar komt nog bij dat haar familie op dat moment in een ernstige financiële crisis verkeerde. Over haar man -vijftien jaar ouder- niets dan lof. Aan opmerkingen over het leeftijdsverschil stoort ze zich nauwelijks. „Hij is een begripvol persoon”, zegt ze zacht en bedachtzaam.

„Ik voel geen groot verschil tussen ons”, lacht Sarah verlegen. Snel voegt ze toe dat haar man ook nog eens erg gul is voor haar familie: „Wat kan een meisje zich nog meer wensen?” Van Sarahs ogenschijnlijke geluk blijft weinig over als de 16-jarige Racha haar verhaal doet. Ondanks haar jeugdige leeftijd is Racha getrouwd en gescheiden. Racha: „Nooit trouw ik opnieuw.”

Het verhaal van Racha is erg triest. Haar vader overleed toen ze tien jaar oud was, waardoor haar moeder gedwongen werd te werken als dienstmeisje om zo in Racha’s levensonderhoud en dat van haar twee broertjes te voorzien.

Twee weken na Racha’s veertiende verjaardag deed een vriend van haar vader een huwelijksaanzoek. Armoede dwong haar moeder, zonder overleg met Racha, akkoord te gaan met het aanzoek. Bitter vertelt Racha over haar ervaringen. „Hij was drie keer zo oud als ik en ik was nog helemaal niet klaar voor zo’n grote stap.

Het enige waar ik aan dacht was: Hoe kan ik mijn familie het beste helpen?” Van de belofte dat haar man goed voor haar twee jongere broertjes zou zorgen als ze met een huwelijk zou instemmen, kwam uiteindelijk niets terecht. Een paar weken na het huwelijk werd het haar zelfs onmogelijk gemaakt haar familie te zien.

„Ik zei steeds tegen mezelf: Het is haar ”naseeb” (lot, red.)”, legt moeder Amina schuw uit. Met een gebroken stem vertelt ze dat het veel pijn deed om haar dochter op zo’n jonge leeftijd te laten gaan: „We hadden de financiële steun nodig en hij was de enige optie.”

Het huwelijk van Racha duurde niet lang. Binnen een jaar werd ze door manlief verlaten. Volgens hem omdat ze „te onvolwassen” zou zijn om een goede echtgenoot te zijn. „Wat had hij verwacht!” roept Racha verontwaardigd. „Ik was pas veertien.”

Opgelucht vertelt Racha dat ze dankbaar is dat ze geen kinderen heeft gekregen: „Ik wil niets hebben wat me aan hem zou kunnen herinneren. De maanden met hem waren de ergste van mijn leven.”

Op de vraag hoe haar toekomst er uitziet, weet Racha zo één, twee, drie geen antwoord. Welke Arabische man zal een dergelijk verleden accepteren? Ze staart een paar minuten voor zich uit en zegt: „Alles is beter dan leven in een nachtmerrie.”

Hanan Ramadan, onderwijzeres op een basisschool in een arme buurt, legt uit dat het zogenaamde uithuwelijken van jonge meisjes goed de „naïviteit” en de „bekrompenheid” laat zien die tot op de dag van vandaag de Arabische wereld beheersen. „Het is belachelijk dat meisjes op deze leeftijden tot een huwelijk kunnen worden gedwongen.

Ik gebruik bewust het woord dwingen, want ik kan me niet voorstellen dat een 14- of 15-jarig kind met zoiets vrijwillig akkoord gaat”, zegt de onderwijzeres boos. Ze benadrukt dat al zou een meisje ja zeggen, dat niet betekent dat ze dan ook echt ja bedoelt. „Ze is immers nog veel te jong voor zo’n grote beslissing.”

Walid Hamayeh -hoogleraar sociologie aan de AUB- deelt de mening van Ramadan, maar wijst op het feit dat het uithuwelijken van jonge meisjes de afgelopen twintig jaar enorm is afgenomen. Toch dwingt de moeilijke economische situatie ouders hier soms toe: „Het is een fenomeen dat we niet langer mogen negeren.”

De jongste partner -volgens de professor negen van de tien keer het meisje- is altijd de zwakkere partij. „Harde cijfers ontbreken helaas, maar dit verschijnsel komt vaak voor in arme families. Zij dwingen hun dochters tot een huwelijk, zodat ze niet meer op het budget van de familie drukken.” Vooral in agrarische en andere arme gebieden van het Midden-Oosten komen deze huwelijken nog regelmatig voor. „Daar is men ervan overtuigd dat de plaats van een vrouw thuis is”, zucht de professor. „Het sociale en intellectuele gat is gapend groot in deze situaties.”

Psychiater Sami Richa vindt dat de negatieve effecten van dit soort huwelijken niet mogen worden onderschat. „Het kan de emotionele groei van het meisje ernstig verstoren.” Daar komt volgens de psychiater nog bij dat de meisjes agressief gedrag kunnen vertonen. „In het bijzonder richting kinderen, zelfs de eigen kinderen. En dat allemaal omdat ze tot een huwelijk gedwongen worden.”

Dat niet iedereen de ernst van de zaak inziet, blijkt uit het antwoord van rechtenstudent Ali Harakeh. Volgens hem is huwen op jonge leeftijd juist een goede zaak. „Elk meisje moet toch een keer trouwen?” zegt hij. „Hoe jonger hoe beter, want dan hebben ze meer de tijd om zich aan te passen.”