Tara Westover schrijft over hoe ze zich ontworstelde aan haar gewelddadige opvoeding in een mormoons gezin. Edith Eger vertelt hoe ze als Joodse jonge vrouw de Holocaust overleefd en verwerkt heeft. Nowelle Barnhoorn schrijft over haar jarenlange burn-out en depressie (als twintiger!) en de lessen die ze daaruit geleerd heeft. Die wil ze vervolgens in haar boek met ons delen.

Van alle drie de boeken is de boodschap in de kern hetzelfde: accepteer je leven als jouw leven, maak je eigen keuzes die je kunnen bevrijden van spanning en lijden, zodat je dwars door de duisternis heen je eigen innerlijke licht kunt vinden. Die boodschap is helemaal van onze tijd. Op vele manieren wordt die ons aangereikt: in romans, in damesweekbladen, in zelfhulpboeken, in cursussen, in coachingstrajecten. En uiteraard in de hulpverlening door therapeuten.

Mindfulness

Alle drie de genoemde boeken hebben niets met het christelijk geloof van doen zoals wij dat belijden. Toch boeien ze mij. Nowelle Barnhoorn schrijft vanuit de hoop die ze ontdekt heeft in het (van oorsprong) oosterse denken. Hoewel ze ook kritisch is, zit het boek een beetje in de new-agehoek. Houd het maar op mindfulness. Dat zie je aan de bronnen die ze gebruikt en de citaten daaruit.

Juist omdat ik drie boeken in korte tijd las met dezelfde hoopvolle strekking –”er is licht in het diepste donker”– die niks met God te maken hebben, zette dat mij aan het denken.

Nowelle Barnhoorn (ik beperk me nu maar tot haar boek) lijkt mij een vriendelijke vrouw met een open hart voor de werkelijkheid achter de werkelijkheid. In theorie zou ze kunnen aansluiten op de Bijbelkring van de kerk. Intussen staat ze daar mijlenver bij vandaan.

Ze zou zomaar een vrouw kunnen zijn die mogelijk nog wel christelijke grootouders had. Als dat al zo is, heeft dat haar in elk geval niet aangesproken. En dat terwijl het christelijk geloof juist die boodschap heeft die zij (en de andere auteurs) proberen te verwoorden. Er is licht in de duisternis. Aanvaard je leven als jouw leven. Wéét je geaccepteerd, ook al voel je dat niet altijd zo. Doe niet krampachtig je best om pijn en lijden te overwinnen. Durf ervan te leren door de keuzes die je zelf maakt. Je bent méér dan de moeilijkheden in het leven.

Ik kan zo wel even doorgaan, mét Bijbelteksten erbij, die ik nu achterwege laat. Vervolgens denk ik: hoe is het mogelijk dat 2000 jaar christelijk geloof blijkbaar faalt in het bereiken van veel moderne mensen? Juist de gestreste en beschadigde moderne mensen zouden daar zo veel heil bij kunnen vinden. Helaas, ”we” hebben dus iets niet goed gedaan.

Studentenpastor

De volgende reflectie is deze. Ik ben studentenpastor. Ik begeleid (over)vermoeide studenten eigenlijk vanuit dezelfde inzichten als Nowelle Barnhoorn. Haar boek staat ver bij mij vandaan en tegelijk dichtbij. Ik kan haar citaten van goeroes probleemloos vervangen door citaten uit de Bijbel of van christelijke denkers. Ik zou ook het liefst in mijn gesprekskamer het woord ”accepteren” met grote letters op de muur schrijven. Ik zeg ook tegen studenten dat ze moeten stoppen met de hoge lat in hun leven, rechtsom of linksom, om zichzelf aanvaardbaar te maken voor medemensen.

Zelfs tegen verslaafden zeg ik dat ze beter kunnen stoppen met het vechten tegen hun verslaving. Eérst zullen ze tot acceptatie van hun leven moeten komen en ook tot acceptatie van hun pijn en teleurstelling. Eerst moeten ze accepteren dat ze verslaafd zijn. Pas daarna kunnen ze keuzes maken om anders met pijn en teleurstelling om te gaan.

En ook in dat proces probeer ik het ”moeten” er nog uit te laten, wat in het formuleren bijna niet lukt. In de trend van: pas als jij gelukkig met je verslaving durft te zijn, kun je eraan ontsnappen omdat je dan namelijk ontspant. Nou, dit is helemaal de benadering van Nowelle Barnhoorn. Pas toen ze haar burn-out durfde te omhelzen en er niet meer tegen vocht, kwam ze ervan los.

Gedachtespel

Dan kom ik terug op mijn reflectie: wat maken mijn Schriftlezing en gebed aan het einde van een gesprek met een student mijn benadering nou echt anders dan die van haar? Of speel ik hetzelfde gedachtespel, maar citeer ik andere bronnen? Ik kom er wel uit denk ik: de drie auteurs vinden uiteindelijk het licht in zichzelf. Terwijl in mijn benadering het licht een geschenk is. Het is genade van God om licht te ontvangen in de duisternis, ook al maakt een mens zijn eigen keuzes om (niet aan het donker te ontkomen maar) met die duisternis om te gaan.

Om dát uit te leggen moet ik een hele preek houden, maar daar is deze boekbespreking niet voor bedoeld.

Boekgegevens

Dwars door het donker, Nowelle Barnhoorn; uitg. Prometheus; 203 blz.; € 19,99