Onderzoek over leer van de verwerping stelt teleur
Veel van de kritiek op Calvijn gaat over diens leer van Gods eeuwige verkiezing. Ook de Dordtse synode (1618-1619) deelt in deze afkeuring. Vooral de gedachte dat God reeds van eeuwigheid mensen heeft verworpen, stuit op weerstand. Zijn de verworpenen tragische slachtoffers van een goddelijk noodlot?
Peter Sammons schreef een boek over de leer van de verwerping (”reprobatio”). Daarin is hij niet de eerste. In 1985 promoveerde de Amerikaanse kerkhistoricus Donald Sinnema op het proefschrift ”The Issue of Reprobation at the Synod of Dort in Light of the History of this Doctrine”. Die dissertatie is nog steeds een studie van groot belang. Ik was dan ook benieuwd in welke zin Sammons op het onderzoek van Sinnema zou voortbouwen. Gezien de titel bestrijkt Sammons’ boek immers hetzelfde onderzoeksveld als de dissertatie van Sinnema van 35 jaar geleden.
Dogmatiek
Wie is Peter Sammons? Sammons is predikant in een baptistengemeente en verbonden als docent dogmatiek aan The Master’s Seminary in Los Angeles. Van dit seminarie was de bekende baptistenpredikant John MacArthur vroeger de leidende figuur.
Er staat op YouTube een video waarin Sammons vertelt over zijn bekering. Vanuit een leeg en gebroken leven is hij door God opgezocht en gered. Hij vertelt ootmoedig over zijn verandering en geeft alle eer aan Gods onverdiende genade.
De persoonlijke ervaring van uitverkiezing heeft Sammons ertoe gebracht om nu als theoloog de gereformeerde leerstukken van wedergeboorte, verkiezing en genade te verdedigen. Hij is zelfs zo enthousiast over de gereformeerde theologie, dat hij zijn zoon Owen heeft genoemd en zijn dochter Geneva.
Ondanks Sammons’ apologetische ijver voor het calvinisme stelde het boek mij teleur. Sammons’ studie haalt namelijk bij lange na niet het niveau van Sinnema’s dissertatie. Sammons onderzoekt zelfs geen enkele auteur die niet door Sinnema al werd besproken.
Latijn
Overduidelijk blijkt dat Sammons geen Latijn leest. Ik vind dat je dan niet aan een dergelijk historisch onderzoek moet beginnen. Nu moet Sammons veel te vaak afgaan op wat andere schrijvers die wel Latijn kunnen of konden lezen, hebben gepubliceerd. In die gevallen dat Sammons wel zelf een Latijnse passage heeft vertaald, is de kwaliteit van de vertaling erbarmelijk.
Het is merkbaar dat Sammons de verschillen tussen auteurs die hij als calvinistisch beschouwt, wil minimaliseren. Over schrijvers die hij niet-calvinistisch vindt, is hij juist heel kritisch. Van Bullinger bijvoorbeeld vraagt hij zich af of deze wel gereformeerd was.
Belemmering
Al met al wordt Sammons’ ijver om te laten zien dat de gereformeerde visie op verkiezing en verwerping Bijbels is, tot een belemmering voor zijn historische onderzoek. Als historicus moet je bereid zijn verschillen, onduidelijkheden en eenzijdigheden bij de onderzochte auteurs te erkennen. Als je dat niet doet, ben je niet langer historicus, maar ben je dogmaticus geworden. Ik sluit niet uit dat, vanwege de openlijke tekortkomingen van het boek, lezers eerder meer dan minder moeite krijgen met de leer van de verwerping.
Het boek van Sammons laat zien dat iemand die persoonlijk Gods genade heeft ondervonden en het belang van de uitverkiezing heeft ontdekt, niet vanzelfsprekend ook de beste historicus of de beste theoloog is. Iemands geestelijke biografie kan zelfs als een belemmering werken, als men niet het eigen karakter van het wetenschappelijke onderzoek erkent en aanvaardt.
Reprobation: from Augustine to the Synod of Dort. The Historical Development of the Reformed Doctrine of Reprobation, Peter Sammons; uitg. Vandenhoeck & Ruprecht; 154 blz.; € 100,00