„Gesprek in GKV moet gaan over omgang met Bijbel”
De generale synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) moet de bezwaarschriften tegen het besluit om vrouwen tot de ambten toe te laten serieus nemen, vindt dr. P. Boonstra. „We zagen onze eigen stoelpoten door als we het niet eens zijn over de manier waarop we de Bijbel lezen.”
De predikant van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Bussum-Huizen is een van de woordvoerders van de kerken die een bezwaarschrift hebben ingediend tegen het in 2017 genomen besluit van de generale synode om de deuren voor vrouwelijke ambtsdragers te openen. Hij is kritisch op het rapport ”Elkaar van harte dienen”, dat een synodecommissie heeft opgesteld naar aanleiding van 44 bezwaarschriften. Het document vormt, samen met een vorige week verschenen „aanbiedingsrapport” van de synodecommissie, vrijdag en zaterdag in Elspeet het uitgangspunt voor de synodebespreking over mannen en vrouwen in de kerk.
U wilt dat de synode het besluit om vrouwen tot de ambten toe te laten, terugdraait?
„In de discussie over vrouw en ambt schaart men mij in het kamp van de tegenstanders, maar het gaat me vooral om de achterliggende vraag: hoe leg je de Bijbel uit, wat is een legitieme exegese? Dat is belangrijk voor de discussie over man en vrouw, maar ook voor de vragen die er over allerlei ethische onderwerpen leven.”
De bezwaarden zouden de „enige ware” exegese claimen.
„We weten heus wel dat er andere exegeses mogelijk zijn rond teksten die over de rol van man en vrouw gaan. Het onderliggende punt is echter: wat is een legitieme manier van Bijbelgebruik? Je kunt op grond van de Bijbel van alles beweren, zonder dat het Bijbels is. Niet alle exegese kan de toets der kritiek doorstaan. De exegese van de synode in 2017, die is gebruikt om de vrouw in het ambt Bijbels te onderbouwen, strookt niet met de gereformeerde hermeneutiek.”
De synodecommissie wil ook een „op de Bijbel gefundeerde visie” bieden.
„Het is gereformeerd om de Bijbel in haar geheel te laten spreken, en daarbij ook oog te hebben voor de ontwikkeling van de heilsgeschiedenis. Mijn belangrijkste bezwaar tegen de uitleg van de synodecommissie is dat gegevens en gedachten buiten de Bijbeltekst de uitleg beslissend beïnvloeden. Het rapport van de synodecommissie ontkent bijvoorbeeld niet dat de apostel Paulus alleen mannelijke oudsten aanwees en aanstelde. Toch wordt er vervolgens gezegd: „Maar is de verwachting dat deze praktijk wordt gecontinueerd? Strookt het met wat het Nieuwe Testament te zeggen heeft over de nieuwe status en rol van de vrouwen onder het nieuwe verbond? Dat lijkt niet het geval.”
In de redenering van het rapport zou Paulus dus onder de maat blijven van wat het Nieuwe Testament over de positie en de rol van vrouwen zegt. Dat is nogal wat. Zou de apostel die, geleid door de Heilige Geest, het grootste gedeelte van het Nieuwe Testament heeft geschreven, niet spreken in lijn met wat het Nieuwe Testament over vrouwen in de kerk zegt?
De commissie schrijft in haar rapport dat we ons in het verstaan van de Bijbel moeten laten leiden „door te luisteren naar de levende stem van de Levende” en dat het „niet helpt als we de waarheid van de Bijbel trachten te zekeren vanuit een sterk rationalistische benadering.” Ik vraag me af wat de commissie hiermee bedoelt. Natuurlijk willen de bezwaarden ook luisteren naar de stem van de levende God door nauwgezet te luisteren naar wat de Bijbel zegt. Wat staat er precies, wat betekenen de woorden? Begrijpen heeft met de ratio, het denken te maken. De Bijbel laat geen eigenmachtige uitleg toe. Dát is het punt.
De bezwaarde kerken willen onder de aandacht brengen dat er in de omgang met de Bijbel een wissel is omgezet. Daarover moet het gesprek gaan.”
Beide meningen kunnen naast elkaar bestaan, zegt de synodecommissie.
„Dit is inderdaad het belangrijkste argument dat de commissie gebruikt tegen de ingebrachte bezwaren. Hun bezwaren worden ongegrond verklaard omdat er volgens hen ook een andere uitleg –van Genesis 1-3 en van de voorschriften van Paulus– mogelijk is. De commissie presenteert zo het verschil van mening als een verschil tussen twee mogelijke exegeses. Daarmee betreft het dus niet een principiële zaak. Maar als dat zo is, dan geldt toch de regel van Paulus in Romeinen 14? Dat betekent dat degenen die ruimte zien, daarvan afzien vanwege de overtuiging en het geweten van de ander. In de gemeenten kunnen die twee meningen dan naast elkaar bestaan, waarbij er niet wordt overgegaan tot het bevestigen van vrouwelijke ambtsdragers. Het zou mooi zijn als de synode gemeenten oproept om niet tegen de overtuiging van de bezwaarden in te gaan. Dat bevordert de onderlinge vrede en is opbouwend voor elkaar.”
