„Ten opzichte van sommige andere landen is Nederland minder hard getroffen”, zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp. „Maar geen misverstand: deze klap is ongekend hard, en moet zich nog grotendeels laten voelen. Werkloosheid en faillissementen reageren met vertraging op de crisis, die klap moet eigenlijk nog komen.”

Eerder, bij de raming in juni, werd nog op een krimp van 6 procent in 2020 gerekend, waarna volgend jaar een herstel zou volgen van 3 procent. Het CPB dacht aanvankelijk dat de werkeloosheid volgend jaar tot 7 procent zou oplopen.

Bij de berekeningen is het CPB uitgegaan van het overheidsbeleid tot en met eind juli. Dit betekent dat in de raming nu nog is aangenomen dat het steunbeleid niet wordt gecontinueerd in oktober. Daarnaast merkt het CPB op dat voor de vooruitzichten op herstel heel bepalend is hoe de virusuitbraak zich ontwikkelt. Om die onzekerheid recht te doen, is ook een scenario opgenomen waarin opnieuw grootschalige contactbeperkingen van kracht worden. In zo’n scenario krimpt de economie ook in 2021 en loopt de werkloosheid op tot 10 procent.

De nieuwe economische ramingen dienen als uitgangspunt voor de onderhandelingen over de begroting voor volgend jaar. Het kabinet zal zich daar vanaf deze week over gaan buigen. Op Prinsjesdag komen naast de rijksbegroting ook de definitieve verwachtingen van het CPB naar buiten.

Premier Mark Rutte zei vrijdag al dat grote bezuinigingen of lastenverzwaringen „niet bovenaan het lijstje staan”. Maar ruimte voor structureel hogere uitgaven is er waarschijnlijk niet. De miljardenuitgaven in verband met de coronacrisis en misgelopen belastinginkomsten hebben de overheidsfinanciën al zwaar geraakt. Het ziet ernaar uit dat de economie ook na afloop van het huidige steunpakket in oktober nog wel een tijdje met overheidsgeld moet worden gestut.