De Kustwacht inspecteert vrijwel dagelijks vanuit de lucht de Noordzee, Waddenzee en nog wat wateren. Spiedend naar smokkel, verboden visserij of illegale olielozingen. Of naar vermiste personen.

De vliegende eenheid van de Kustwacht, gestationeerd op Schiphol-Oost, bestaat uit twee Dornier 228-212’s. De patrouillevliegtuigen –PH-CGN en PH-CGC– moeten bij calamiteiten binnen 90 minuten in de lucht zijn. Piloten voorin, waarnemers achterin. Luchtmacht en marine leveren de vliegers, Rijkswaterstaat en marechaussee de waarnemers. Om overtredingen vast te leggen. Eén team, actief voor vijf ministeries.

De huidige tweemotorige Dornier 228 is aan het eind van z’n levensduur, legt defensiewoordvoerder Jurriaan Esser uit. Waarnemers aan boord werken nog met Windows XP, zo ontdekte het Reformatorisch Dagblad een paar jaar geleden tijdens een patrouillevlucht boven de Noordzee.

De Dornier 228 haalde begin juni nog het nieuws. Bij een landing op Vliegbasis Eindhoven liep het vliegtuig een klapband op en raakte van de baan. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) doet onderzoek naar het incident.

Defensie heeft als beheerder van de pakweg 30 jaar oude propellortoestellen in april vorig jaar een Europese tender uitgeschreven voor nieuwe, geleasde Kustwachtvliegtuigen.

De aanbesteding is gewonnen door het Canadees-Nederlandse consortium van PAL Aerospace en het Nederlandse JetSupport. „Voorlopig”, haast Michel Versteeg van JetSupport zich te zeggen. Helemaal 100 procent is het nog niet. Maar omdat geruchten gingen rondzingen, heeft de Canadese onderneming het nieuws –onder voorbehoud– naar buiten gebracht. Moet wel, want PAL Aerospace is een beursgenoteerd bedrijf. Zuur voor Defensie, maar daardoor maakt de leverancier en niet de klant het nieuws wereldkundig.

De terughoudendheid heeft te maken met Europese regels. Concurrenten kunnen tot vrijdag juridisch protest aantekenen tegen het gunningsproces. „In het horrorscenario kan het contract dan toch nog niet doorgaan”, zegt Versteeg. Maar eigenlijk kan het niet meer misgaan. „Concurrenten feliciteren ons al.”

De Dash 8 –ook een turboprop– vliegt sneller, verder en vaker dan de Dornier 228. Als het goed is. Defensie eist een inzetbaarheid van 98 procent. Ongeveer altijd dus. Bovendien moet de nieuweling zo’n 4,5 uur in de lucht kunnen blijven. De Dash-toestellen zouden eind 2021 in dienst komen, maar de aankomst is verschoven naar de eerste helft van 2022.

Vertrouwelijk

De Kustwacht, PAL Aerospace en JetSupport kennen elkaar langer dan vandaag. De Kustwacht in het Caraïbisch gebied maakt gebruik van twee geleasde Dash-toestellen van PAL Aerospace. JetSupport onderhoudt op Schiphol de huidige Kustwachtvliegtuigen.

PAL Aerospace en JetSupport leveren in Nederland niet alleen de twee toestellen, maar dragen ook tien jaar lang zorg voor training en onderhoud. „Mooi meegenomen”, zegt Versteeg van JetSupport. „De luchtvaart is door de crisis erg onvoorspelbaar geworden. Een contract van tien jaar is uniek.” Hoeveel geld met de opdracht is gemoeid, houden Kustwacht en Defensie zorgvuldig achter hun kiezen. „Vertrouwelijk.”