Economische rechtvaardigheid als hot issue
”Holistic Mission” luidt de naam van zijn taakgroep - holistische zending. Hans Hamoen, oprichter en voorzitter van de Nederlandse stichting World Partners, is als adviseur betrokken bij de subgroep ”Economic Justice” (economische rechtvaardigheid). „Ik denk dat wij met elkaar een document gaan neerleggen dat veel stof tot nadenken zal geven.”
Drie keer kwamen de 31 taakgroepen (issue groups) donderdag, op de tweede dag van het wereldevangelisatiecongres in Thailand, bijeen: ’s morgens, ’s middags, ’s avonds. Vrijdag vervolgden zij hun besprekingen, en morgen weer, en maandag opnieuw. Dinsdag, op de laatste congresdag, zullen ze elk afzonderlijk hun eindrapport presenteren.
Tot een gezámenlijke slotverklaring komt het ook, aldus dr. Roger Parrott, voorzitter van het 2004 Forum for World Evangelization, donderdag tijdens een persbijeenkomst. „Maar dat wordt een andere verklaring dan het Lausanne Convenant uit 1974 of het Manilo Manifest uit 1989. We behoeven die niet te herhalen of te verbeteren. Dit wordt een heel praktisch document.”
Praktisch, dat moeten ook de eindrapporten van de verschillende issue groups worden. „Wat hier in Pattaya gebeurt, moet straks kunnen worden geïmplementeerd in de culturen die hier zijn vertegenwoordigd”, beklemtoonde dr. Paul A. Cedar, uitvoerend voorzitter van het Lausanne Comité voor Wereldevangelisatie (LCWE), op dezelfde persbijeenkomst. „De lokale kerk moet met de resultaten aan het werk kunnen.”
Kán de lokale kerk dat straks met het rapport van de issue group ”Holistic Mission”? Hamoen (58) laat er weinig twijfel over bestaan. „Ik denk dat wij met elkaar een document gaan neerleggen dat veel stof tot nadenken zal geven.” Overigens, de hoofdlijnen daarvan zijn in de achterliggende maanden al uitgezet door de ”co-convener” (samenroeper) van de groep, de Argentijn Rene Padilla, onder andere internationaal president van Tearfund Engeland en Ierland.
De taakgroep is, om praktische redenen, verdeeld in vier subgroepen. Hamoen is een van de achttien leden van de subgroep ”Economic Justice”. Hij oogde gisteravond vermoeid. „Het zijn lange dagen zo. En je blijft toch Nederlander. En zeker theologisch Engels is niet altijd even gemakkelijk te volgen.”
Wat zegt de Bijbel over economische rechtvaardigheid? was de vraag waarover de groep zich donderdag boog. En: Wat zegt de Bijbel over gezondheid, over landbouw, over ontwikkelingswerk, over hulpverlening? De subgroep bestaat uit twee zakenlieden -onder wie de voorzitter van World Partners zelf-, voorgangers, theologen en „mensen uit het veld.” „Zie die maar eens op één lijn te krijgen.”
Bij Holistic Mission gaat het, aldus de zakenman annex zendeling (de info duidt hem aan als ”busionary”), om een vorm van zending „die de totale mens omvat. Woord en daad. Door de daad komen mensen bij het Woord.” Waarbij de daad het Woord niet mag verdringen, benadrukt hij. „Absoluut niet. We staan niet een soort social gospel voor. Het gaat er ons om de zielen van mensen te bereiken. Je geloof moet zichtbaar zijn in je leven. Veel kerken zijn verworden tot theologische instituten, zonder enige daadkracht, zonder uitstraling. Maar juist door onze daden gaan mensen vragen stellen. En die geven dan aanleiding tot gesprek, tot verkondiging van het Evangelie.”
Hamoen, zelf lid van een CAMA-gemeente, heeft uitgesproken opvattingen over de materie. „Als de Bijbel zegt dat we onze naaste moeten liefhebben als onszelf, hoe kunnen we onszelf dan liefhebben als zo veel arme zielen lijden? Psalm 67 heeft hierin veel voor mij betekend. Vers 2 en 8. „God zal ons zegenen; en alle einden der aarde zullen Hem vrezen.” God zegent ons, en wij, christenen, houden alles voor onszelf? Wat doen wij met onze eigendommen? Hoeveel geven we per maand aan een goed doel? Wat doen we met onze winst? Verschillen mogen er zijn. De Bijbel keurt rijkdom niet af. Maar leert ook dat we barmhartigheid moeten bewijzen. Zoals Jezus Zelf dat deed.”
Wat zou de Heere Jezus op dit punt van ons, van de kerk, zeggen? is volgens hem de prangende vraag. „De kerk handelt onrechtvaardig als het om deze onderwerpen gaat. Hoe stelt zij zich op tegenover de tussenpersonen in de derde wereld die zichzelf zozeer verrijken ten koste van de arme boeren? Laat zij haar stem horen? Dat zijn reële vragen. Maar we zeiden vanmiddag tegen elkaar: Het kon wel eens zo zijn dat de kerk dit niet ziet zitten, en dat er daardoor binnen de kerk geen bestaansrecht voor ons zal zijn. Ook in het verleden zijn velen de kerk uitgezet omdat zij op dit punt hun stem lieten horen.”
Hamoen wil de calvinistische én de evangelische kerken uitdagen. „Van John Wesley, de voorman van de evangelicale beweging, is bekend dat hij voordat hij ging prediken 28 pond per maand verdiende. Aan het einde van zijn leven verdiende hij duizenden ponden. Maar hij leefde nog steeds van die 28 pond. De rest gaf hij weg. Want, zei hij, „tóén kon ik er van rondkomen, dus nu ook.” Bij Calvijn tref je dezelfde gedachte aan. Maar bij hun nazaten?”
Ja maar, vervolgt Hamoen, „dat kost me zo veel geld. En ik wil nog wat achter de hand hebben om te investeren. En ik moet toch wat opbouwen voor na mijn 65e? So what? We leven vandaaag, misschien morgen wel niet meer. Ik moet vrijdag God dienen. Bovendien, degenen die ten onrechte inhouden, kunnen door God bestraft worden. Zie Ananías en Saffira. Maar er is in de kerk een grote luiheid en desinteresse om over deze zaken na te denken.”
Vrijdag sprak zijn groep verder. Over de meer economische kanten van de zaak. „Hoe is de rol van de Nederlandse regering, van de Amerikaanse? Hoe moet het verder met de WTO? Mogen we wel landbouwsubsidies geven? Is dat wel rechtvaardig?”
Gaat de daad het Woord nu niet wat al te zeer overheersen?
„Nee. Het is puur bijbels om hierover na te denken. En nogmaals: onze daden kunnen mensen brengen tot het Woord. Als World Partners hebben we in Oekraïne, samen met een lokale kerk, een bedrijf opgezet dat ijsbergsla verbouwt. Die wordt verkocht aan de McDonald’s in Oekraïne. De mensen die voor ons werken, zijn ex-drugsverslaafd. Hun omgeving vraagt ons: „Waarom doen jullie dit?” Omdat de Heere Jezus dit van ons vraagt. En werkelijk, die kerk groeit met de week.”
Broodchristenen?
„Néé! De mensen die komen, zijn aangesproken door de boodschap die gebracht wordt. Door Woord en daad.” Bedachtzaam: „Broodchristenen? Van de tien melaatsen die werden genezen, kwamen er negen niet terug. Het verhinderde Christus niet om door te gaan met Zijn werk. En dus moeten wij ook doorgaan. Het is niet onze taak om te oordelen.”
Holistic Mission wil evenwel niet zeggen dat willekeurig welk bedrijf nu maar in de derde wereld, in ”fair trade”, moet gaan investeren, waarschuwt Hamoen. „Althans, niet op eigen houtje. Want dan gaat het onherroepelijk fout. Wij Nederlanders denken veel te zwart-wit. We moeten crosscultureel leren denken. Laten bedrijven die dat willen, contact opnemen met gevestigde organisaties, zoals Woord en Daad of World Partners.”