Aardappel met vis en een mooi verhaal
Blote kindertjes in het gras. Of: verdronken matrozen. Sommige gerechten blijven je bij vanwege hun bijzondere naam. Janssons frestelse is daarvan ook een mooi voorbeeld. Frestelse is het Zweedse woord voor verleiding. Maar wie mag dan wel de Jansson zijn die voor wie deze klassieke aardappelschotel met ansjovis en room door de knieën ging?
Ik dacht altijd dat Jansson in het Zweeds wel niet zoiets zou zijn als Jansen in het Nederlands. Maar dat ligt toch ietsje anders. Althans: volgens onder andere Alan Davidson, die diverse kookboeken over vis op zijn naam heeft staan. Hij schrijft over Janssons frestelse dat dit gerecht te maken heeft met Erik Janson (of: Eric Jansson), een negentiende eeuwse Zweedse piëtist die herhaaldelijk in botsing kwam met de lutherse kerk en uiteindelijk met een grote groep volgelingen uitweek naar Amerika.
Janson was een man van sterke overtuigingen, die uiteindelijk werd vermoord door een voormalige volgeling. Hij beschouwde zichzelf als een geroepen profeet en verbrandde publiekelijk boeken van Luther. Janson was van mening dat mensen wat betreft hun voedsel soberheid moesten betrachten. Eten voor je plezier: dat was niet de bedoeling. De naam van dit gerecht zou je dus ironisch kunnen opvatten. De op zich eenvoudige bestanddelen van deze ovenschotel leveren een gerecht op dat zelfs deze Janson maar moeilijk kon weerstaan.
Janssons frestelse
Ingrediënten (voor 4-5 personen): 1,5 kg aardappelen, 2-3 uien, 3 blikjes ansjovisfilet (uitlekgewicht 30 g per blikje), 300 ml (houdbare) slagroom, 2-3 el paneermeel, boter, peper en zout. Verder: ovenschaal van zo’n 25 x 30 cm.
Bereiding:
Verwarm de oven voor op circa 190 graden Celsius. Vet de bodem en de rand van de ovenschaal in met wat boter.
Pel de uien. Snijd ze doormidden en daarna in dunne ringen. Smelt een kluitje boter in een ruime koekenpan en laat de uienringen daarin ongeveer 10 minuten zachtjes fruiten tot ze glazig zijn. Het is niet de bedoeling dat ze bruin kleuren. Bestrooi ze met een ietsje zout. Maal er wat peper over.
Schil of schrap de aardappelen. Was ze. Snijd ze in de lengte in tamelijk dikke plakken. Leg de plakken daarna plat en snijd ze in tamelijk dunne staafjes.
Haal de ansjovis uit de olie. Snijd tweederde van de ansjovisjes fijn. Snijd de visjes die nog over zijn in de lengte doormidden tot dunne reepjes.
Maak lagen in de ovenschaal. Op de bodem eerst een derde van de aardappelstaafjes, daarna de helft van de uien en daarna de helft van de in stukjes gesneden ansjovis. Herhaal dit nog een keer. Sluit af met een laag aardappel. Verdeel de room over de aardappelstaafjes. Leg de in de lengte doormidden gesneden visjes in een grof ruitpatroon bovenop de aardappelstaafjes. Bestrooi de bovenkant van het gerecht met paneermeel. Verdeel hier kleine vlokjes boter over.
Zet de aardappelschotel op een rooster onderin de oven. Laat het gerecht ongeveer een uur bakken tot de aardappelstaafjes gaar zijn. Test dat met de punt van een mes. Dek de schaal eventueel af met aluminiumfolie als de bovenkant dreigt te verbranden.
Smaklig måltid!
serie Vakantieland
Ook als je thuisblijft, kun je in vakantiesfeer komen. Tijdens de zomer staat steeds een ander land centraal. Deze week: Zweden.
