De commissie krijgt een „brede opdracht”, waarbij onder meer de rol van de staat, de monarchie, de kerk, ondernemingen en andere betrokkenen tegen het licht wordt gehouden. Ook wordt de economische impact van de kolonisatie op België en de voormalige kolonies onderzocht en wie daar de vruchten van hebben geplukt. Daarnaast wordt gekeken hoe nieuwe inzichten over wantoestanden indertijd naar de eindexamens op scholen kunnen worden vertaald.

Op 30 juni was het zestig jaar geleden dat Congo onafhankelijk werd. Koning Filip betuigde die dag onverwacht zijn „diepste spijt” voor de wandaden tijdens het bewind van een van zijn voorvaders, koning Leopold II. De Congo-Vrijstaat was van 1885 tot 1908 privébezit van Leopold II die door historici verantwoordelijk wordt gehouden voor de dood van miljoenen Congolezen. In 1908 werd het gebied overdragen aan de Belgische staat. Ook Ruanda-Urundi stond decennia onder Belgisch bestuur. Dat gebied werd na vijftig jaar op 1 juli 1962 onafhankelijk als de staten Rwanda en Burundi.

„We zeggen nu nog niet dat er excuses moeten komen of restitutie en dat alle standbeelden verwijderd zullen moeten worden. Dat zal duidelijk worden tijdens het proces”, zegt de voorzitter van de permanente commissie Buitenlandse Zaken van het parlement, Els Van Hoof. Volgende week wordt het licht voor de oprichting van de bijzondere commissie formeel op groen gezet.