Ruim 100 arrestaties na kraken miljoenen criminele chats
Rechercheurs in Nederland en Frankrijk hebben een geheime chatdienst uit de lucht gehaald, omdat die werd gebruikt door criminelen. Ongeveer 20 miljoen berichten van duizenden gebruikers van EncroChat zijn nu in handen van de politie gekomen. Dat heeft al geleid tot meer dan honderd arrestaties. De Nederlandse politie spreekt van „het grootste rechercheonderzoek in Nederland ooit” en een „goudmijn aan informatie. Die hebben we gebruikt en die gebruiken we ook in de toekomst.”
Volgens de politie zullen nog veel meer aanhoudingen volgen. „Dit levert zo veel bewijs op, daar hadden we anders jarenlang onderzoek voor moeten verrichten. Normaal hebben we een zaak en gaan we op zoek naar bewijs. Nu hebben we een berg aan bewijs binnen en zoeken we daar de misdaadzaken bij. De zaak zoekt geen bewijs, ons bewijs zoekt de zaak. In meer dan honderd opsporingsonderzoeken leveren deze onderschepte berichten bewijs op.”
EncroChat had meer dan 50.000 gebruikers, onder wie ongeveer 12.000 Nederlanders.
Volgens het Openbaar Ministerie zijn tientallen liquidaties, ontvoeringen en martelingen voorkomen. Ongeveer 10.000 kilo cocaïne, 1500 kilo crystal meth en 20 miljoen euro contant geld zijn in beslag genomen. Negentien drugslabs zijn ontmanteld dankzij de onderschepte berichten.
De chats hebben ook aanwijzingen voor informatielekken bij overheidsdiensten opgeleverd.
Criminelen maken steeds vaker gebruik van crypto-telefoons om onbespied en anoniem met elkaar te communiceren over bijvoorbeeld internationale drugshandel, zegt John Lucas, hoofdofficier van justitie van het Landelijk Parket.
Het lukte rechercheurs eerder om de systemen PGP, Ennetcom en IronChat te kraken. Ook daardoor kon de politie lezen wat criminelen met elkaar bespraken. Maar volgens de politie is de kraak van EncroChat veel groter.
Het onderzoek, dat de naam 26Lemont heeft gekregen, eindigde op 13 juni. Toen kreeg EncroChat door dat rechercheurs meelazen en waarschuwde het zijn gebruikers. Die vernietigden meteen hun telefoons, maar volgens de politie was het toen al te laat voor ze.
De gebruikers van de gekraakte chatdienst EncroChat betaalden daar duizenden euro’s voor. De telefoon zelf kostte zo’n 1000 euro. De rekening van een abonnement bedroeg 1500 euro voor zes maanden. De makers leverden volgens de Europese politiedienst Europol zelfs een helpdesk, die 24 uur per dag bereikbaar was.
EncroChat had tussen de 50.000 en 60.000 gebruikers, onder wie ongeveer 12.000 Nederlanders en zo’n 10.000 Britten. Met 1000 euro per telefoon betaalden zij daar in totaal minstens 50 miljoen euro voor. Bovendien zou de aanbieder dan zo’n 75 miljoen euro per half jaar aan abonnementsgeld hebben binnengekregen.
De telefoon was speciaal gebouwd om anoniem en niet opspoorbaar te zijn. Er zat bijvoorbeeld geen camera en geen microfoon in. Als die worden gekraakt, zou een spion kunnen meekijken en meeluisteren. Dan is niet alleen de inhoud van een gesprek te horen, maar kunnen digitale rechercheurs ook zien waar iemand loopt of zit. De telefoons hadden ook geen gps-functie, waardoor de locatie van de gebruiker niet was te achterhalen. Verder hadden de toestellen geen USB-ingang. Ook die poort zou kunnen worden gebruikt om iemand te bespioneren.
De telefoons hadden ook een speciale noodknop, een ‘panic wipe’. Wanneer een gebruiker een bepaalde code invoerde, zouden alle gegevens op het toestel automatisch volledig gewist worden. Bij een arrestatie zouden rechercheurs dan niets meer moeten kunnen vinden. Dat gebeurde ook wanneer iemand meerdere keren een verkeerde pincode zou invoeren. De helpdesk zou een telefoon ook nog eens van afstand kunnen opschonen.
Dat mocht allemaal niet baten. Een paar maanden geleden kregen Nederlandse en Franse rechercheurs toegang tot de chats. Ze konden live meelezen met de gebruikers, die vrijuit spraken over liquidaties en drugsdeals. Honderden mensen zijn al opgepakt. Op 13 juni kreeg EncroChat door dat de politie was binnengedrongen. De providers stuurde meteen een pushbericht naar alle gebruikers om hun telefoons te vernietigen.